PROTOKÓŁ NR 0012.8.6.2024
Z POSIEDZENIA 
KOMISJI DS. KULTURY
Z DNIA 4 LISTOPADA 2024 ROKU

Początek posiedzenia - 10:00
Zakończenie posiedzenia - 12:00

Posiedzenie Komisji otworzyła i przewodniczyła obradom p. Wiktoria Rogaczewska - Przewodnicząca Komisji.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Komisji oraz osoby zaproszone wg załączonych list obecności załącznik nr 1 i 2.

Po stwierdzeniu prawomocności posiedzenia (quorum i prawidłowość zwołania posiedzenia)
Przewodnicząca poinformowała o obowiązującej klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych i zaproponowała następujący porządek dzienny posiedzenia:

1.	Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.
2.	Przyjęcie protokołu z posiedzenia Komisji w dniu 21.10.24.
3.	Prezentacja koncepcji rozbudowy budynku Muzeum Narodowego na Wałach Chrobrego - dr hab. inż. arch. Wojciech Bal, prof. ZUT.
4.	Dyskusja nt. budowy nowej siedziby Teatru Współczesnego na Wałach Chrobrego.
5.	Sprawy różne i wolne wnioski.

Ad. pkt. 1.
Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.

W. Rogaczewska – Przewodnicząca Komisji - zaproponowała, by pkt. 3 porządku obrad Komisji brzmiał: „Prezentacja idei rozbudowy budynku Muzeum Narodowego na Wałach Chrobrego” tak, by nie sugerował istnienia koncepcji architektonicznej.

Powyższe zostało przyjęte przez aklamację.

Ad. pkt. 2.
Przyjęcie protokołu z posiedzenia Komisji w dniu 21.10.24.

Protokół z posiedzenia Komisji w dniu 21.10.24 przyjęto w głosowaniu: 7-za, 0 – przeciw, 1 – wstrzym.

Ad. pkt. 3.
Prezentacja idei rozbudowy budynku Muzeum Narodowego na Wałach Chrobrego - dr hab. inż. arch. Wojciech Bal, prof. ZUT.

A.Bańkowska – Wicemarszałkini Województwa Zachodniopomorskiego – podkreśliła, że zaprezentowana za chwilę koncepcja jest rodzajem idei, jaką chcieliby, łącznie z Miastem, zainicjować. Po wielu rozmowach chcą zaproponować koncepcję Kwartału Kultury i budynku na tyłach dzisiejszego Muzeum Narodowego. Miejsce to, posadowione w sercu miasta, z możliwością wybudowania parkingu podziemnego, mogłoby być dedykowane na siedzibę Teatru Współczesnego. Rozwiązanie to pozwoli także na gruntowne wyremontowanie pomieszczeń Muzeum Narodowego i wystawienie w nich wartościowych artefaktów. Głównym użytkownikiem nowego budynku byłby Teatr Współczesny. W propozycji znajdują się też części wspólne takie jak sale wielofunkcyjne czy kawiarnia.

Prof. dr hab. inż. arch. W. Bal – Pełnomocnik Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego ds. inwestycji kluczowych, Dyrektor Departamentu Edukacji Kultury i Dziedzictwa w Ministerstwie Obrony Narodowej – przedstawił prezentację idei Kwartału Kultury. Przypomniał, że pomysł na to rozwiązanie powstał w 2015 roku, kiedy rozważano wiele różnych lokalizacji dla Teatru Współczesnego. Od tego czasu temat jest propagowany i nagłaśniany, proponowany studentom, jako temat prac koncepcyjnych. Profesor przypomniał historię dzisiejszej siedziby Teatru Współczesnego i Muzeum Narodowego oraz przedstawił przedwojenną koncepcję Fortu Leopolda, z uwzględnieniem koncepcji rozbudowy budynku. Pokazał prace studentów ilustrujące zamknięcie tej pierzei. Powiedział, że proponowana lokalizacja dla Teatru Współczesnego jest w idealnym miejscu, choć nie idealna. Możliwości działki są spore, ale z dużymi ograniczeniami.

Ad. pkt. 4.
Dyskusja nt. budowy nowej siedziby Teatru Współczesnego na Wałach Chrobrego.

M. Kopeć – radny - nawiązując do przedstawionej prezentacji podkreślił wagę kontekstu historycznego powiązanego z funkcją nowego budynku. Zapytał o opinie Konserwatorów Zabytków – Miejskiego i Wojewódzkiego. Radny zapytał też o funkcjonalność obu instytucji w tej koncepcji: czy ta przestrzeń wystawiennicza będzie odpowiednia dla muzeum? Czy Teatr Współczesny: sceny, widownia, sale prób, magazyny itp., czy to się da pomieścić? Jaki byłby to teatr? Jak wyglądałoby zachowanie funkcjonalności obu tych instytucji kultury? Czy to jest możliwe do realizacji? Czy nie będzie źródłem kolejnych problemów? Jak to miałoby wyglądać od strony finansowej?

P. Słowik – radny – zauważył, że wszystkie wizualizacje dotyczyły rozbudowy Muzeum Narodowego. Jego zdaniem należy rozmawiać o budynku dla Teatru Współczesnego. Budynek uzupełniający Kwartał Kultury ma być siedzibą Teatru Współczesnego. Funkcjonalność tego budynku będzie rzutować na jego bryłę, wygląd koncepcji. Powinniśmy zapytać zespół teatru, jego dyrektora, jakiego teatru potrzebują? I czy to będzie możliwe w tym miejscu. Zapytał Konserwatorów Zabytków, czy możliwe jest przesunięcie osi jezdni a co za tym idzie – zaprojektowanie większego budynku? Radny zapytał też o finansowanie tej inwestycji? Czy Miasto miałoby możliwość wybudowania takiego budynku samodzielnie? Czy po wybudowaniu nowej siedziby, w montażu finansowym z Urzędem Marszałkowskim, teatr nadal będzie instytucją kultury Miasta Szczecin? Czy może będzie prowadzony przez obie jednostki samorządowe?

W. Rogaczewska – zapytała, czy proponowane rozwiązanie będzie funkcjonalnie wystarczające dla budynku muzeum? Radna ma wątpliwości, patrząc na inne Muzea Narodowe. Zapytała, czy były jakieś analizy, które oceniły, czy da się w nowym miejscu pomieścić wszystkie funkcje dla teatru? Działka jest nieruchomością woj. zachodniopomorskiego. W jaki sposób ma przebiegać podział tej nieruchomości, a potem: przekazanie, budowa i kwestie formalne? Zapytała też o kwestie finansowe: czy środki unijne można będzie wykorzystać na budowę nowej siedziby w innej lokalizacji? Ad. parking podziemny – powiedziała, że budowa parkingu w tym miejscu sprawi, że park nad nim będzie wyglądał jak ser szwajcarski: na powierzchni placu będą klatki ewakuacyjne, wentylatory, czerpnie i wyrzutnie. Na koniec poprosiła Konserwatorów o informacje, z jakimi ograniczeniami trzeba będzie się zmierzyć, planując inwestycję w tym miejscu.

M. Dębowski – Miejski Konserwator Zabytków – przedstawił obiektywne uwarunkowania przedstawionego pomysłu. Na tym obszarze mamy 3 wpisy do Rejestru Zabytków (budynek i działka nr 8 z obr. 1029, zespół tarasów widokowych Wałów Chrobrego wraz z układem ulic, oraz obszar pl. Praw Kobiet). Mamy tu wyjątkowy w skali Europy zespół architektoniczno-urbanistyczny, którego niesamowitym walorem jest kształtowanie waterfrontu i wytworzenie kompozycji o dużych cechach artyzmu i monumentalizmu. Ta przestrzeń już została zdefiniowana, zaplanowana jako dzieło skończone. My możemy poruszać się w pewnych ramach zdefiniowanych historycznie. Dość łatwo jest zdefiniować np. wysokość, która nie powinna przekraczać wysokości skrzydeł bocznych czy też stwierdzić, że nie powinniśmy tworzyć dominant/ subdominant od strony elewacji tylnej. Odnosząc się do kwestii parkingu uznał, że należy powiedzieć, iż tak duży parking podziemny wiąże się z wycinką 130-letnich dębów, jakie są tam nasadzone. Na koniec przypomniał, że mowa jest o terenie dawnego Fortu Leopolda. Należy się spodziewać, że każde wbicie łopaty w ziemię może odkryć cenne i warte zachowania relikty architektoniczne.

T. Wolender – Wojewódzki Konserwator Zabytków – zgodził się z wypowiedzią Miejskiego Konserwatora Zabytków. Zaprezentowane koncepcje widział dziś pierwszy raz, a oszacowanie wpływu zaprojektowanych zmian na zabytek wymaga dogłębnej analizy i odpowiedzi na wiele szczegółowych pytań. Ad. przesunięcie osi ulicy – odpowiedź brzmi: nie. Poruszamy się w obrębie obiektu zabytkowego i należy z dużą ostrożnością podchodzić do zmian w tej przestrzeni. Zwrócił też uwagę na fakt, że układ urbanizacyjny Śródmieścia, znajdujący się w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, obejmuje nie tylko te elementy, o których mówił p. M. Dębowski. Przypomniał także, iż została złożona aplikacja o uznanie terenów Wałów Chrobrego za pomnik historii. Niestety to się nie wydarzyło, ale jego zdaniem moglibyśmy do tego wrócić.

M. Biskupski – Zastępca Prezydenta Miasta – powiedział, że prezentowana dziś koncepcja to początek dyskusji w temacie nowej siedziby teatru i przyszłości muzeum. Zaczynamy dyskusję. Aby przeanalizować możliwości i zagrożenia, musimy zrobić pierwszy krok. Musimy mieć zgodę radnych na kontynuację prac. Od dłuższego czasu prowadzimy dyskusje na ten temat, bo przyszłość Teatru Współczesnego leży nam na sercu. Dziś dyskutujemy o lokalizacji w najbardziej prestiżowym miejscu w mieście. Wszystkie pytania są zasadne. Także i to, czy były robione jakieś analizy dotyczące tej działki. Nie mogły być. Bez zgody radnych nie można rozpocząć tej podróży. Teatr Współczesny przedstawił zapotrzebowanie na siedzibę, ale było ono robione dla innej lokalizacji. Czy jest możliwy podział działki? Uważa, że tak. Czy można finansować tą inwestycję w innej lokalizacji ze środków Unii Europejskiej? Tak, możemy, przy tym montażu finansowym, jaki mamy (wkład Marszałka, sprzedaż działek na Łasztowni). Natomiast w innych sytuacjach spięcie finansowe wydaje się niemożliwe. Na dziś jedynym scenariuszem możliwym do realizacji pod względem finansowym jest współpraca z województwem. Ideą dzisiejszego spotkania jest zgoda radnych na przystąpienie do weryfikacji możliwości budowy w tym miejscu i określenie, czy zakres tej budowy będzie odpowiadał teatrowi i muzeum.

J. Balicka – radna - zapytała, czy przedstawione wizualizacje dotyczyły tylko muzeum, czy także Teatru Współczesnego? Podziękowała za wypowiedzi Konserwatorów, którzy wskazali ryzyka, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę. Poprosiła też o szczegóły dot. montażu finansowego.

M. Biskupski – wstępnie założenie jest takie, że ok 120 mln zł będzie pochodziło ze środków Funduszu dla Pomorza Zachodniego. Pozostała kwota byłaby podzielona w zależności od powierzchni, jaką będzie użytkował ostateczny użytkownik. Wstępnie zakładamy 20% wkładu województwa i 80%wkładu miasta. Te 80% moglibyśmy pokryć częściowo środkami ze sprzedaży atrakcyjnych terenów na Łasztowni.

J. Balicka – kwotę 200 mln zł uznała za niewystarczającą do zrealizowania tej inwestycji. Jej zdaniem należy to pomnożyć razy dwa. Powiedziała też, że budowa podziemnego parkingu w tym miejscu to utopia. Jego koszty będą b. duże, a na koniec nie wiadomo, kto zostanie jego operatorem. Parking pod Trasą Zamkową powinien całkowicie rozwiązać problem parkowania w tej okolicy. Zapytała też o opinie dyrektora Teatru Współczesnego na temat przedstawionej dziś koncepcji

M. Gawęda – Dyrektor Teatru Współczesnego - przekonuje go to, co powiedział prezydent Biskupski, że aby rozmawiać konkretnie trzeba mieć jakąś podstawę do tej rozmowy. Odpowiadając na pytanie radnej Balickiej przypomniał, że od dawna jest zwolennikiem lokalizacji siedziby teatru na Łasztowni. Dziś po raz pierwszy zobaczył wizualizacje/ koncepcje. Przypomniał, że iInstytucja nie jest suwerenna, to organizator zapewnia jej siedzibę. Zapytał, czy organizator zmierza do budowy Teatru Współczesnego czy budowy budynku o pewnych funkcjach teatralnych? Architekci doskonale wiedzą, na czym polega ta różnica. W czasie rozmów powinniśmy odpowiedzieć sobie na to pytanie i podjąć pewne decyzje.

M. Biskupski – jeśli rozpoczniemy tę dyskusję, dostaniemy zgodę na analizy, to poznamy odpowiedzi na pytanie czy ten budynek się tam zmieści wraz ze wszystkimi funkcjami. „Nic o teatrze bez teatru”. Zapewnił, że jego dyrektor będzie obecny na każdym spotkaniu.

W. Rogaczewska – zapytała, czy już rozważano (w kontekście sprzedaży) jakąś konkretną działkę na Łasztowni? Przewodnicząca obawia się, że stracimy w tym momencie możliwość kształtowania tzw. „serca Szczecina”. Budynek teatru, lub inna funkcja publiczna, mógłby definiować kształt Łasztowni. Sprzedaż działki może sprawić, że stracimy tę przestrzeń.

M. Biskupski – nie zajmuje się sprzedażą działek, w związku z tym nie udzieli odpowiedzi na to pytanie. To nie jest jego obszar działania.

M. Kopeć – zauważył, że uczestnicy dyskusji mają takie same pytania i wątpliwości. Wypowiedzi Konserwatorów i dyr. Gawędy usadowiły dyskusję we właściwym miejscu. Prezydent powiedział, że nie stać nas na alternatywne rozwiązanie. Że albo to miejsce, albo żadne. Jesteśmy w sytuacji, gdzie bardzo mocno wypowiadał się na ten temat p. Marszałek, z poziomu organu prowadzącego Muzeum Narodowe. Komisja sejmikowa to przegłosowała i postawiła Miasto przed faktem dokonanym. Stoimy w takim miejscu, że brak jest alternatywy i jednocześnie mamy wiele wątpliwości.

M. Biskupski – możemy rozmawiać o różnych pomysłach i lokalizacjach. Proszę jednak, by ich pomysłodawcy przedstawili jakiś montaż finansowy.

K. Nieradka – Prezes SARP o/Szczecin – teren, o którym rozmawiamy ma swoja funkcję od 100 lat: został zaprojektowany pod rozbudowę muzeum. Nie wydarzyło się to z powodów historycznych, co nie oznacza, że powinno być zaniechane. Jesteśmy w sytuacji, gdy jest tam funkcja tymczasowa. Jeżeli coś zostało zapisane i jest chronione, uznane za wartość, to należy to jedynie dopełnić. Tym ruchem powinna być rozbudowa muzeum. Natomiast teatr jest zaprojektowany, zapisany w planie miejscowym i jest dla niego przewidziana działka na Łasztowni. Ta działka nie jest komercyjnie wybitnie atrakcyjna, ponieważ w pobliżu będzie zjazd z nowoprojektowanego mostu. Działka nie nadaje się na mieszkaniówkę. Powiedział, że oczekuje konsekwencji zarówno historycznej jak i tej, którą sami zaplanowaliśmy. Powiedzieliśmy mieszkańcom, że na Łasztowni będzie teatr. W tej chwili Teatr Współczesny funkcjonuje w przestrzeni za ciasnej, z salą bez kieszeni bocznych, dużego zaplecza i zascenia. I dokładnie taki sam zmieścimy na niewielkiej, rozbudowywanej działce za muzeum. Planowany obiekt nie będzie o wielkich możliwościach, podobnie jak dotychczasowy. Jeśli taka jest wola zamawiającego, to ok.  Jeśli jednak ma to być inwestycja, która faktycznie coś zmieni, oczekuje konsekwencji i rozbudowy tej instytucji. Przypomniał też o historycznej lokalizacji teatru: w okolicach dzisiejszego pl. Solidarności. Podobnie jak przy budowie Filharmonii (na terenie Koncerthausu), tak i tu można rozważyć odtworzenie budynku teatru w historycznym miejscu. Jeżeli ustaliliśmy lokalizację dla teatru na Łasztowni (on się tam zmieści, jest zapisany w planach miejscowych, zakomunikowaliśmy to mieszkańcom, i nie będzie tam takiego problemu z parkingiem jak budowa parkingu na Wałach Chrobrego), to powinniśmy w to brnąć. Planowana budowa parkingu podziemnego to wycinka drzew, rozrycie placu na kilka lat, z próbą przywrócenia funkcji niekoniecznie biologicznie czynnej. Przytoczył przykład budowy parkingu podziemnego w Kutnie, gdzie koszt całej inwestycji wyniósł 34 mln zł, a koszt budowy jednego miejsca parkingowego wyniósł 200 tys. zł. Podsumowując: powinna powstać prezentacja ilustrująca możliwości teatru w obu rozważanych lokalizacjach. Taka analiza jest dość prosta. Jeśli teatr ma powstać, powinien być wyjątkowym obiektem architektonicznym. Pomysł, by zrealizować to w formule programu funkcjonalno-użytkowego, a następnie w trybie zaprojektuj i wybuduj, jest zły i nieskuteczny. Nikt rozsądny w takim konkursie nie weźmie udziału.

L. Karwowski – emerytowany Dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie – zauważył, że tocząca się dyskusja pomija istnienie w tym miejscu Muzeum Narodowego. Muzeum potrzebuje całego terenu. Nie tylko tego odzyskanego po Teatrze Współczesnym, ale i tego, który da się pozyskać przez budowanie nowego skrzydła. To jest obiektywna potrzeba, uwarunkowana historycznie. To efekt pracy wielu pokoleń muzealników, nie tylko polskich. Dzisiaj mówi się, że najlepszym pomysłem, wynikającym wyłącznie z kwestii finansowych, jest możliwość redukcji muzeum, zablokowanie mu możliwości rozwoju, zablokowanie pełnienia funkcji, na rzecz teatru. Przy czym dla teatru ten teren też nie jest najlepszy. Nie rozwiążemy w ten sposób żadnego problemu. To jest przystępowanie do sprawy od niewłaściwej strony. Mówiąc o kulturze powinniśmy mówić o celach i wartościach a nie o tym, co się da zbudować. Trzeba też wziąć pod uwagę, że muzeum ma dodatkowego organizatora, jakim jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należałoby może rozpocząć z nim jakieś negocjacje w kwestii tego, czy jest zainteresowane zaangażowaniem się w budowę nowego skrzydła. Warto to brać pod uwagę, gdy mówi się o pieniądzach.

J. Balicka – chciałaby zwrócić się do Marszałka z prośbą, aby budowa Teatru Współczesnego znalazła się na liście niekonkurencyjności (dawnej listy indykatywnej), na której przez dwie perspektywy był Teatr Polski i którego rozbudowa zakończyła się sukcesem.

A. Kopińska - Szykuć – Archiwolta – zapytała, czy jest jakikolwiek dokument, analiza finansowa, która została przeprowadzona? Z czego wynika twierdzenie, że teatr możemy wybudować tylko w tym miejscu i tylko w tym modelu? Zapytała też, kto dokonał analizy i kto podjął decyzje w tej sprawie? Kto wypracowywał tę koncepcję? Nawiązała też do idei Kwartału Kultury – przypomniała, że prawie 20 lat temu pierwszy powstał w Wiedniu. Ten pomysł jest już trochę przebrzmiały. Może warto zacząć inaczej myśleć o mieście.

Prof. dr hab. inż. arch. W. Bal – w analizach braliśmy pod uwagę rozbudowę muzeum, bo taka była pierwotna idea naszych rozważań. Dzisiaj otwieramy nowe pole do analiz. Wszyscy chcemy, by teatr miał godna siedzibę, z właściwym zapleczem. Jednak problem jest trochę nierozwiązywalny, stąd pomysł Marszałka na rozbudowę budynku Muzeum Narodowego. Ta lokalizacja oczywiście nie jest wymarzona dla teatru. Ale innych w tej chwili nie ma. Za chwilę umowa z teatrem wygaśnie. Jej przedłużenie jest zapewne możliwe, ale nie przyczyni się do rozwoju ani muzeum ani teatru. Znaleźliśmy formułę, w której możemy dyskutować. Niech to wybrzmi. Sprawdźmy to. Teatr Współczesny trochę musi zrewidować swoje marzenia o tym, jakim teatrem mógłby być w mieście, w którym są duże problemy z finansowaniem kultury. Jeżeli mamy wzmocnić ten teatr, to otwórzmy drogę przynajmniej do tego, żebyśmy to sprawdzili. A potem spotkajmy się jeszcze raz i sprawdźmy, co z tych analiz wyjdzie.

W. Rogaczewska – zaproponowała głosowanie nad wyrażeniem zgody na przeprowadzenie analiz mających na celu zbadanie lokalizacji na Wałach Chrobrego budowy siedziby Teatru Współczesnego oraz przeprowadzenie studium wykonalności.

W głosowaniu: za – 5, przeciw – 1, wstrzym – 0, Komisja wyraziła zgodę na przeprowadzenie powyższych analiz.

Ad. pkt. 5.
Sprawy różne i wolne wnioski.

Nie wniesiono,

Na tym posiedzenie zakończono.

Protokołowała		Przewodnicząca Komisji
Katarzyna Kamińska Główny Specjalista BRM		Wiktoria Rogaczewska