Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2017 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w sierpniu 2017 roku przeprowadził kontrolę, w Miejskiej Jednostce Obsługi Gospodarczej, Pl. Krajowej 1, 70-456 Szczecin (zw. dalej MJOG), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej bhp). Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia  26.09.2017 r.

W badanym zakresie prawidłowo realizowano obowiązki dotyczące:

• zarządzania obiektami budowlanymi,
• eksploatacji urządzeń objętych dozorem technicznym,
• stosowania niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych,
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy,
• oceny ryzyka zawodowego,
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami,
• szkoleń w dziedzinie bhp,
• wyposażania pracowników w okulary do pracy przy monitorze ekranowym,

Stwierdzono jednostkowe uchybienia dotyczące:

• wykazu prac wzbronionych kobietom,
• wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwia roboczego,
• wykonywania zadań przez pracownika służby bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane

Na podstawie Uchwały Nr VI/92/15 Rady Miasta Szczecin z dnia 24.03.2015 r. MJOG jest odpowiedzialny za zarządzanie następującymi nieruchomościami, w których znajdują się stanowiska pracy, pracowników UM Szczecin oraz pracowników MJOG: budynek główny Urzędu Miasta Szczecin (Pl. Armii Krajowej 1) oraz budynek Filii Urzędu Miasta Szczecin (ul. Rydla 39/40). W ramach zarządu MJOG jest odpowiedzialny, za bezpieczne użytkowanie ww. obiektów, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu technicznego obiektów, wykonywanie zaleceń wynikających z kontroli obiektów budowlanych oraz prowadzenie książek obiektów budowlanych.Kontrola wykazała, żezarządca wymienionych obiektów przeprowadzał okresowe kontrole stanu technicznego obiektów  budowlanych oraz instalacji i przewodów. Kontrole nie wykazały niezgodności z obowiązującymi przepisami. Obiekty dopuszczono do dalszej eksploatacji. Osoby przeprowadzające kontrole posiadały uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. 

Nie stwierdzono również uchybień w zakresie prowadzenia książek obiektów budowlanych, które prowadzone były na bieżąco i do sposobu ich prowadzenia nie wniesiono uwag.

2. Urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

Urządzenia podlegające dozorowi technicznemu znajdowały się w budynku głównym UM. Pełnym dozorem technicznym objęte były 3 dźwigi osobowe oraz 6 urządzeń do przemieszczania osób niepełnosprawnych. Na terenie obiektu znajdował się także stały zbiornik ciśnieniowy, dla którego ustalona została forma dozoru ograniczonego. Nie stwierdzono uchybień w powyższym zakresie.Dla urządzeń objętych dozorem technicznym założone zostały księgi rewizji. Urządzenia objęte dozorem posiadały aktualne badania. Zalecenia wynikające z kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym wykonywane były na bieżąco.

 3. Czynniki chemiczne

Czynniki chemiczne niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie, wykorzystywane były podczas pracy na stanowiskach w poligrafii oraz na stanowisku hydraulika.

Pracodawca prowadził aktualny spis stosowanych czynników chemicznych, posiadał karty charakterystyki ww. czynników, z którymi zapoznał pracowników wykorzystujących podczas pracy czynniki chemiczne. Stwierdzono jednocześnie, że  wyniki dwóch kolejnych badań dotyczących stężenia ww. czynników w środowisku pracy były poniżej 1 Najwyższego Dopuszczalnego Stężenia co uprawniało pracodawcę do zaprzestania kolejnych badań. Pracownicy, wykorzystujący podczas pracy niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne zostali wyposażeni w niezbędne środki chroniące przed ich szkodliwym działaniem.Nie stwierdzono uchybień w powyższym zakresie.

4. Wypadki przy pracy

W okresie objętym kontrolą, w MJOG zarejestrowano 3 wypadki przy pracy, w tym 1 wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy; nie zarejestrowano chorób zawodowych bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy ustalał zespół powypadkowy, w skład którego wchodził pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Nie wniesiono zastrzeżeń do sposobu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przez zespoły powypadkowe, które: przeprowadzały oględziny z miejsca zdarzenia, oceniały stan techniczny urządzeń mających wpływ na zaistniały wypadek, wysłuchiwały wyjaśnień poszkodowanych oraz zbierały informacje od świadków wypadków. Postępowania powypadkowe były przeprowadzane niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku, a protokół sporządzany nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.

5. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego została przeprowadzona w 2017 r. przez specjalistę ds. bhp. W ocenie brał udział społeczny inspektor pracy.Ocena została przeprowadzona wg polskiej normy PN-N-18002. Do oceny wytypowano 8 stanowisk pracy.

Nie stwierdzono uchybień bądź nieprawidłowości w zakresie oceny ryzyka zawodowego. Dokumentacja oceny zawierała elementy, takie jak: opis stanowiska pracy; stosowane przez pracownika narzędzia i materiały; wykonywane czynności; występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy; wykazy osób pracujących na danym stanowisku; wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy; środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny. Wszyscy pracownicy zostali zapoznani z oceną ryzyka zawodowego występującego na danym stanowisku pracy.

6. Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników wykonywane były na podstawie umowy podpisanej pomiędzy MJOG, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontrolą objęto badania lekarskie osób zatrudnionych po 01.01.2015 r. oraz badania okresowe osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (ogółem 28% osób pracujących w dniu kontroli). Nie stwierdzono w powyższym zakresie. Wszyscy pracownicy, świadczący pracę w dniu kontroli, posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

 7. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrola wykazała, że pracodawca zapewnił pracownikom odbycie, odpowiedniego do rodzaju wykonywanej pracy, szkolenia. Szkolenia odbywały się w wymaganych, dla danego stanowiska czasookresach. Szkolenia wstępne, instruktaż ogólny przeprowadzał specjalista ds. bhp, zatrudniony w MJOG, instruktaż stanowiskowy przeprowadzały osoby kierujące pracownikami, które posiadały udokumentowane  kwalifikacje i doświadczenie zawodowe uprawniające do przeprowadzania instruktażu stanowiskowego.

Przeprowadzanie szkoleń okresowych zlecano zewnętrznym podmiotom prowadzącym działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.

Kontrolą objęto szkolenia w dziedzinie bhp osób zatrudnionych po 01.01.2015 r. oraz szkolenia osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (ogółem 28% pracujących w dniu kontroli).Nie stwierdzono uchybień w kontrolowanym zakresie.Pracowników MJOG nie dopuszczano do pracy, do wykonywania której nie posiadaliby wymaganych kwalifikacji, dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Pracownikom udostępniano szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy. Wszyscy, objęci kontrolą pracownicy, posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp. Zaświadczenia ze szkoleń przechowywane były w aktach osobowych pracowników. Aktualne szkolenie posiadał również Dyrektor MJOG. 

8. Praca przy monitorach ekranowych

Praca w warunkach narażenia na działanie czynników uciążliwych związana była z obsługą monitorów ekranowych. Na podstawie wewnętrznego zarządzenia, pracownikowi wykonującemu pracę przy monitorze ekranowym, przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca refundował zakup okularów korekcyjnych do wysokości 400 zł poniesionych kosztów. W okresie objętym kontrolą zwrot kosztów otrzymało 16 pracowników MJOG. Nie stwierdzono uchybień w powyższym zakresie.

9.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zarządzeniem wewnętrznym ustalono rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży    i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach pracy w MJOG było niezbędne.

Kontrola wykazała, że pracodawca dostarczał nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze pracownikom zatrudnionym na następujących stanowiskach pracy: kierowca, operator maszyn poligraficznych, elektryk, robotnik gospodarczy, konserwator, konserwator/brygadzista, hydraulik, inspektor działu technicznego.  Stwierdzono ponadto, że na następujących stanowiskach: kierowca,  stanowisko ds. zaopatrzenia, stanowisko ds. obsługi magazynu, stanowisko ds. łączności, stanowisko ds. bhp/archiwum pracodawca, w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, dopuścił używanie przez pracowników własnej odzieży i obuwia roboczego, za które wypłacał ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

W toku kontroli  wykazano jednostkowe uchybienie dotyczące nie wydania w ustalonym terminie ubrania roboczego 2 pracownikom zatrudnionym na stanowiskach hydraulików. Pracownicy powinni otrzymywać ubranie robocze co 6 miesięcy, kontrola wykazała natomiast, że otrzymali ubranie po 12 miesiącach od poprzedniego wydania ponieważ wg głównego specjalisty ds. bhp, odpowiedzialnego za gospodarowanie środkami ochrony indywidualnej, odzieżą i obuwiem roboczym, właściwości użytkowe ubrań, po 6 miesiącach od daty ich wydania, nie wskazywały na potrzebę ich wymiany.

W stosunku do pozostałych pracowników nie stwierdzono niezgodności z obowiązującymi przepisami w zakresie wyposażania w niezbędne, na danym stanowisku pracy, środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze. Nie stwierdzono ponadto uchybień w wypłacie ekwiwalentu w zamian za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego. Prawidłowo prowadzona była również dokumentacja dotycząca wyposażania pracowników w ww. przedmioty.

10. Wykaz prac wzbronionych kobietom

W dniu kontroli, w MJOG zatrudnionych było 27 kobiet. Nie zatrudniano pracowników młodocianych.  Kontrola ustaliła, że z powodu błędnej interpretacji przepisów ze strony ówczesnego i obecnego dyrektora MJOG nie został opracowany w jednostce wykaz prac wzbronionych kobietom, do czego zobowiązywał art.  104¹§  1 pkt 6  ustawy  z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, wg któregoRegulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom. Do zakończenia kontroli opracowano wykaz prac wzbronionych kobietom,
w tym wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych, bądź szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i karmiących piersią. Wykaz stanowił integralną część Regulaminu pracy MJOG.

11. Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu kontroli wynosił 79 osób. Służbę bhp stanowiła jednoosobowa komórka organizacyjna, podlegająca bezpośrednio pracodawcy. Osoba zatrudniona na stanowisku głównego specjalisty ds. bhp, w wymiarze czasu pracy 0,5 etatu,  posiadała udokumentowane kwalifikacje do wykonywania zadań na tym stanowisku. Wskazane w pkt. 10 niniejszego wystąpienia uchybienie dotyczące wykazu prac wzbronionych kobietom powstało z nieskutecznego doradztwa ze strony pracownika służby bhp, który nie poinformował pracodawcy o tym, że z dniem 01.05.2017 r. weszło w  życie nowe rozporządzenie w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią, a wg  § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uchybieniem ze strony pracownika służby bhp było również to, że nie zwrócił uwagi pracodawcy na fakt, iż na stanowisku hydraulika nie ma konieczności wydawania ubrania roboczego co 6 miesięcy w związku z czym należałoby skorygować zapis wewnętrznego zarządzenia nr 25/2015 z dnia 17.12.2015 r. w sprawie tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, dostosowując zapisy tabeli do stanu faktycznego. Nie stwierdzono uchybień w zakresie wykonywania pozostałych obowiązków przez pracownika służby bhp, wynikających z rozporządzenia w sprawie tej służby. Pracownik służby bhp: prowadził na bieżąco wewnętrzne kontrole stanu bhp oraz informował pracodawcę o wynikach kontroli wraz z propozycjami rozwiązań mających na celu doprowadzenie do zgodności z obowiązującymi przepisami; przedstawiał coroczne analizy stanu bhp, w których proponował przedsięwzięcia techniczne i organizacyjne mające na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy; brał udział w opracowywaniu wewnętrznych zarządzeń i instrukcji z zakresu bhp; współpracował z pracodawcą w zakresie organizowania szkoleń w dziedzinie bhp; współdziałał ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bhp, jak również przy podejmowaniu przez pracodawcę przedsięwzięć mających na celu poprawę warunków pracy.

 III. Uwagi i zalecenia

Prezydenta Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi MJOG:

1. Wydawanie pracownikom, zatrudnionym na stanowisku hydraulika, ubrań roboczych w ustalonych terminach, bądź zweryfikowanie okresów użytkowania ubrań.
2. Bieżące dostosowywanie, w wymaganym zakresie,  wewnętrznych przepisów  do przepisów powszechnie obowiązujących.
3. Zobowiązanie pracownika służby bhp do bezzwłocznego informowania pracodawcy o zmianach w przepisach dotyczących bhp.