Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2019 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 04.12.2019 –20.12.2019 r. przeprowadził kontrolę w Ośrodku Teatralnym Kana w Szczecinie przy pl. Św. Piotra i Pawła (zw. dalej OT Kana) w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym  z dnia 20.12.2019 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W badanym zakresie prawidłowo realizowano obowiązki dotyczące:

• pracy przy monitorach ekranowych;
• ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy;
• oceny ryzyka zawodowego;
• szkoleń w dziedzinie bhp;
• eksploatowania urządzeń objętych dozorem technicznym;
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.

Stwierdzono jednostkowe uchybienie dotyczące:

• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• niezawarcia pisemnej umowy z podstawową jednostką służby medycyny pracy na przeprowadzanie  badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracowników;
• niewywiązywania się specjalisty ds. bhp z obowiązku dotyczącego doradztwa w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp.

II. Oceny cząstkowe

 1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

OT Kana  jest właścicielem  dwóch lokali użytkowych położonych w budynku przy pl. Św. Piotra i Pawła 4/5. Na instytucji nie ciąży obowiązek przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego wynikający z art. 62 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm.).W wyniku oględzin pomieszczenia biurowego znajdującego się na parterze budynku stwierdzono, że droga komunikacyjna wewnątrz pomieszczenia groziła potencjalnym zdarzeniem wypadkowym z uwagi na znajdujące się na podłodze kable oraz wąskie przejście między biurkami a kserokopiarką (64 cm).

Ustalono ponadto, że z pomieszczeń biurowych, znajdujących się na I piętrze, na korytarz półpiętra prowadziło 6 schodów, wzdłuż których przy ścianie umieszczono poręcz, z której nie można było skorzystać ponieważ zasłaniały ją, do połowy biegu schodów, drzwi. Brak poręczy po właściwej stronie mógł spowodować upadek ze schodów osób z niej korzystających, w tym pracowników OT Kana. Powyższe uchybienia i nieprawidłowości stały w sprzeczności z art. 214 § 2ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy(Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm., zw. dalej K.p.),według którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Było to również sprzeczne z postanowieniem § 15 rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm., zw. dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp),według którego pomieszczenia pracy i ich wyposażeniepowinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Pomieszczenia higieniczno sanitarne (wspólne dla pracowników teatru i widzów) były w stanie technicznym i higienicznym spełniającym wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

 2. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od 01.01.2017 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadziła Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna (zw. dalej PSSE).Przedmiotem kontroli był stan sanitarno – higieniczny oraz sanitarno – techniczny, gospodarka odpadami oraz przestrzeganie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

3. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w OT Kana eksploatowany jest kocioł ciśnieniowy o numerze ewidencyjnym N7224000673, dla którego ustalono formę dozoru ograniczonego. Decyzją Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego z dnia 24.01.2019 r. zezwolono na eksploatację ww. urządzenia do dnia 31.01.2021 r.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

W dniu 24.01.2019 r. wykonano czynności dozoru technicznego, które zakończyły się wynikiem pozytywnym. Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. z 2019  poz.667), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzję zezwalającą na eksploatację urządzenia.

 4. Czynniki chemiczne

W jednostce stosowano niebezpieczne mieszaniny chemiczne, bądź mieszaniny stwarzające zagrożenie do prac związanych z utrzymaniem czystości w pomieszczeniach obiektu. Prace wykonywane były na podstawie umowy zlecenia, zawartego z osobą fizyczną. Narzędzia i materiały niezbędne do wykonywania prac zapewniał OT Kana.

Oględziny prowadzone w ramach kontroli wykazały, że czynniki chemiczne przechowywane były bez zabezpieczenia w ogólnodostępnej (zarówno dla pracowników jak i widzów) szafce łazienkowej, co mogło skutkować potencjalnym zdarzeniem wypadkowym. Przechowywanie czynników chemicznych w taki sposób naruszyło przepis art.221 §3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (zw. dalej K.p.), według którego stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia.

Stwierdzono ponadto, że osoba wykonująca zadania służby bhp w OT Kana nie przeprowadzała kontroli w tym zakresie i nie informowała dyrektora instytucji o niezgodnym z przepisami przechowywaniu ww. czynników chemicznych.

Do zakończenia kontroli szafka z czynnikami chemicznymi nie została zabezpieczona przed dostępem osób niepowołanych.

 5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zakres obowiązków pracowników OT Kana nie wymagał stosowania środków ochrony indywidualnej, odzieży obuwia roboczego.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

 6. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykaz prac wzbronionych kobietom i młodocianym, jest częścią regulaminu pracy(Regulamin Pracy wprowadzony zarządzeniem Dyrektora OT Kana nr 14/2012 z dnia 14.12.2012 r.). W OT Kana nie było zatrudnionych osób młodocianych, zatrudnione były natomiast kobiety. Do wymienionych prac zaliczono: prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami fizycznymi.

Do prac uciążliwych, wykonywanych przez pracowników OT Kana, należały prace  związane z obsługą monitorów ekranowych.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

W okresie od 01.01.2017 r. do dnia kontroli zwrot kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym otrzymało 4 pracowników. Powyższe wypełniało § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. z 1998 r., Nr 148 poz. 973), według którego pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

7. Wypadki przy pracy

      W okresie objętym kontrolą zarejestrowano 1 wypadek przy pracy, nie zarejestrowano chorób zawodowych bądź z podejrzeniem do tego typu choroby.

W 2017 r. wypadkowi przy pracy uległa pracownica zatrudniona na stanowisku – realizator projektów artystycznych, koordynator pracy artystycznej, trener, moderator. Do zakresu zadań wymienionej należała, między innymi organizacja i realizacja wydarzeń i festiwali OT Kana. Do wypadku doszło podczas brania przez poszkodowaną czynnego udziału w spektaklu. Ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku dokonał zespół powypadkowy, w skład którego wchodził główny specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w OT Kana oraz przedstawiciel pracowników.

Stwierdzono brak staranności dotyczącej przeprowadzenia postępowania powypadkowego polegające na tym, że zespół powypadkowy, w skład którego wchodził główny specjalista ds. bhp, nie wyciągnął wniosków z zaistniałego zdarzenia oraz nie wydał zaleceń zapobiegających podobnym zdarzeniom (pkt 9 Protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy).

Obowiązek wykonania powyższych zaleceń wynikał z art.234 §1K.p., według którego w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany m.in. podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Przyczyną nieprawidłowości była błędna interpretacja przepisów ze strony specjalisty ds. bhp, tj. członka zespołu powypadkowego.

Postępowanie powypadkowe przeprowadzane było przez powołany w prawidłowym składzie zespół powypadkowy, niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku, a protokół sporządzany w wymaganym w terminie, przed upływem 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.

8. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego w OT Kana została przeprowadzona we wrześniu 2016 r. na stanowisku administracyjno-biurowym. Ocenę przeprowadził główny specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w OT Kana na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

9.Badania profilaktyczne

W okresie objętym kontrolą badania profilaktyczne pracowników  OT Kana wykonywane były w jednostce służby zdrowia uprawnionej do przeprowadzania badań z tego zakresu.

Kontrola wykazała, że Dyrektor OT Kana nie zawarł umowy na wykonywanie badań, podczas gdy obowiązek zawarcia umowy wynikał z art.12 ust.1 K.p., według którego badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot zobowiązany do ich zapewnienia, o którym mowa w art.5 ust.2 ustawy (...) z podstawową jednostką służby medycyny pracy (...). Przyczyną powyższej nieprawidłowości była nie wystarczająca znajomość przepisów ze strony, głównej księgowej OT Kana.

W pozostałym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości, bądź uchybień.

Pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

 10.Służba bhp

Stan zatrudnienia na dzień prowadzenia kontroli w OT Kana wynosił 13 osób. Wykonywanie zadań służby bhp powierzono specjaliście spoza zakładu (umowy cywilnoprawne), który posiadał udokumentowane kwalifikacje oraz aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracowników służby bhp.

Stwierdzono, że przyczyną większości wskazanych w poprzednich pkt. wystąpienia uchybień i nieprawidłowości była niewystarczająca współpraca specjalisty ds. bhp z Dyrektorem OT Kana, szczególnie w obszarze dotyczącym doradztwa w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bhp, do czego wymienionego zobowiązywał §2 ust.1 pkt13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, według którego do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ustalono ponadto, że wymieniony nie sporządzał i nie przedstawiał Dyrektorowi OT Kana okresowych analiz stanu bhp, podczas gdy według § 2 ust.1 pkt 3 ww. rozporządzenia do zakresu działania służby bhp należy sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy.

Stwierdzono również niewystarczające doradztwo ze strony osoby wykonującej zadania służby bhp w OT Kana dotyczące stosowania przepisów oraz zasad bhp, o czym świadczą uchybienia zawarte w pkt.1 w zakresie organizacji pomieszczeń i stanowisk pracy oraz w pkt.4 dotyczącym czynników  chemicznych.

Kontrola wykazała, że główny specjalista ds. bhp uczestniczył w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz kompletował dokumentację powypadkową, dokonał oceny ryzyka zawodowego, prowadził wstępne szkolenia ogólne oraz szkolenia okresowe w dziedzinie bhp.

 11. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne, instruktaż ogólny oraz szkolenia okresowe przeprowadzał główny specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w OT Kana na podstawie umowy cywilnoprawnej. instruktaż stanowiskowy przeprowadzał Dyrektor OT Kana, który posiadał niezbędne kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz był przeszkolony w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.  

Nieprawidłowości nie stwierdzono.

Wszyscy, objęci kontrolą pracownicy, posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp. Ustalono ponadto, że Dyrektor OT Kana posiadał aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców. Zaświadczenia ze szkoleń przechowywane były w aktach osobowych pracowników.Pracownikom, do stałego korzystania udostępniano ponadto szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy.

III. Uwagi i zalecenia

 Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi OT Kana:

1. Zobowiązać specjalistę ds. bhp do wykonywania zadań wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
2. Zawrzećpisemną umowę z podstawową jednostką służby medycyny pracy na przeprowadzanie  badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracowników oraz innych świadczeń zdrowotnych.
3. Starannie i wnikliwie przeprowadzać postępowania powypadkowego w zakresie wyciągania wniosków z zaistniałego zdarzenia oraz wydawania zaleceń zapobiegających podobnym zdarzeniom.
4. Zabezpieczyć stosowane czynniki chemiczne przed osobami niepowołanymi.
5. Zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.