Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2011 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w grudniu 2011 r.  przeprowadził kontrolę  w Przedszkolu Publicznym nr 60,  ul. Romera 5, zwanym w dalszej treści PP 60 w zakresie:  przestrzegania wybranych zagadnień z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r.  Kodeks pracy 
(j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających
z rozporządzenia Rady Ministrów  z dnia     2 września 1997 r.  w sprawie służby bhp (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.); realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej  nad warunkami pracy.

Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 8 lutego 2012 r.

W PP60 zatrudnionych było 29 pracowników, w tym 27 kobiet.

Według zapisu art. 237¹¹  § 1 i 2 k.p. (...) pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (...); w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Korzystając z ww. uprawnienia  pracodawca zawarł umowę z Zachodniopomorskim Centrum Edukacyjnym w Szczecinie na wykonywanie zadań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zadania wykonywała osoba spełniająca wymagania kwalifikacyjne określone zapisem § 4  ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp.

W wyniku kontroli ustalono, że  ww. osoba realizowała większość zadań wynikających z zapisu  § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie służby bhp. Błędem ze strony pracodawcy było natomiast nie angażowanie tej służby w działania związane z planami modernizacji, przebudowy, remontu obiektów, z możliwością przedstawiania propozycji rozwiązań zapewniających poprawę stanu bhp w placówce, jak również nie egzekwowanie od służby bhp obowiązku przeprowadzania kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wynikających z zapisu  § 2 ust. 1 pkt 1
ww. rozporządzenia.

            Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie kontroli obiektów budowlanych, wynikających
z zapisów  art. 62 ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.). Kontrole były przeprowadzane w obowiązujących terminach i zakresach, przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Zalecenia wynikające z kontroli, w miarę posiadanych środków finansowych, były wykonywane na bieżąco, bądź zwracano się o środki finansowe do organu nadrzędnego.Stwierdzono natomiast, że do książki obiektu budowlanego przy ul. Romera 5 nie wpisano Protokołu  nr 1  i 2/09  z dnia 12.01.2009 r. badania instalacji elektrycznej, co było niezgodne z zapisem § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego(Dz. U. Nr  120, poz. 1134),
wg którego wpisy do książki powinny być dokonywane   w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu.

W trakcie kontroli zakwestionowano niektóre zapisy wykazu prac wzbronionych kobietom, w tym:

• dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią, zbyt wysoką normę ręcznego podnoszenia i przenoszenia ciężarów - 8 kg przy pracy dorywczej, niezgodną z zapisem  załącznika  do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. Nr 114, poz. 545 ze zm.), wg którego norma ta wynosi 5 kg,
• dla kobiet karmiących piersią prace przy obsłudze monitorów ekranowych powyżej 4 godzin na dobę oraz prace na wysokości - wchodzenie i schodzenie po drabinach. Zgodnie z ww. załącznikiem są to prace wzbronione wyłącznie  kobietom w ciąży,
• zapis o treści: „Pełnienie dyżurów śródlekcyjnych na korytarzu szkolnym”, który nie dotyczył PP60.

W trakcie kontroli stwierdzono następujące uchybienia w zakresie wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej oraz odzież  i obuwie robocze:

• nie ustalono rodzajów środków ochrony indywidualnej niezbędnych do stosowania na określonych stanowiskach, co było niezgodne z zapisemart. 237⁸ § 1 k.p., wg którego pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży  i obuwia roboczego. Stwierdzono natomiast, że część pracowników była wyposażona w tego typu środki,
• dla części odzieży roboczej nie wyznaczono przewidywanych okresów użytkowania,
• karty ewidencji pracowników nie zawierały wszystkich zapisów dotyczących wydanych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

Według zapisów standardów kontroli zarządczej z grupy E – „Monitorowanie i ocena” Załącznika do komunikatu Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16.12.2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF Nr 15, poz. 84), zwanego dalej komunikatem MF, należy monitorować skuteczność poszczególnych elementów systemu kontroli zarządczej, co umożliwi bieżące rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów.

W okresie objętym kontrolą w PP60 doszło do 3 wypadków przy pracy.  Szczegółowa analiza dokumentacji powypadkowej wykazała następujące uchybienia:

1. w toku badania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z dnia 14.01.2009 r. zespół powypadkowy nie odniósł się do faktu, iż: w chwili zdarzenia poszkodowana, zatrudniona na stanowisku pomocy nauczyciela, wykonywała czynności pomocy kuchennej bez odbytego szkolenia stanowiskowego
   z dziedziny bhp na tym stanowisku; w zakresie obowiązków poszkodowanej nie  było wymienionych zadań związanych z pracą na stanowisku pomocy kuchennej,
2. nieuzasadnione opóźnienie dotyczące wszczęcia postępowania powypadkowego z dnia 5 stycznia 2011 r. w którym poszkodowaną została pracownica zatrudniona na stanowisku pomocy kuchennej.

            Według zapisu § 39a ust. 3 rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.) pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać  w szczególności: opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, wykonywanych zadań, występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwychczynników środowiska pracy, stosowanych środków ochrony zbiorowej                       i indywidualnej, osób pracujących na tym stanowisku; wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

Kontrola dokumentów dotyczących oceny ryzyka zawodowego wykazała, iż:

• wskazane w ocenie zagrożenia i działania profilaktyczne były bardzo ogólne i nie wyczerpywały przesłanek ww. rozporządzenia, np. „kontakt z czynnikami chemicznymi, biologicznymi” bez wyszczególnienia tych czynników; „stosowanie środków ochrony indywidualnej” bez wskazania rodzajów środków dla danego stanowiska,
• na stanowiskach pracy: nauczycieli, pomocy nauczycieli, intendenta, konserwatorów,  jako obszar działania wymieniono wyłącznie teren wewnątrz obiektu nie uwzględniając zadań wykonywanych poza  budynkiem oraz poza terenem przedszkola i związanych z tym zagrożeń,
• na stanowisku konserwatora nie wskazano prac szczególnie niebezpiecznych, znajdujących się
  w wykazie, stanowiącym załącznik do Regulaminu pracy PP60,
• na stanowisku konserwatora, woźnej oddziałowej, kucharza i pomocy kuchennej, do czynników niebezpiecznych zaliczono „ruchome części urządzeń” bez wskazania tych urządzeń,
• w zadaniach na stanowisku woźnej oddziałowej wskazano „mycie szyb okiennych”, natomiast nie wskazano zagrożeń z tym związanych,
• oceny ryzyka zawodowego nie skorygowano po zaistniałych wypadkach przy pracy,
• 7 pracowników nie zostało zapoznanych z ryzykiem zawodowym na stanowisku pracy,

Nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązku wynikającego z zapisu  art. 229 § 4 k.p.,
wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.  Stwierdzono natomiast, że na lata 2009 - 2010 pracodawca nie zawarł umowy na wykonywanie badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami, co było niezgodne z zapisem    art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o służbie medycyny pracy (j.t. z 2004 r. Dz. U. Nr 125, poz. 1317 ze zm.), wg którego badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia, (…) z podstawową jednostką służby medycyny pracy (…).  Stwierdzono ponadto, że opracowany przez pracodawcę  wzór skierowania na badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami zawierał rodzaje badań (specjalistyczne - wysokościowe) o których przeprowadzeniu, zgodnie z zapisem § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DZ. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.) decyduje  lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, a nie pracodawca.

W  wyniku działań kontrolnych ustalono, że: pracodawca wyznaczył osoby do udzielania pierwszej pomocy; osoby do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników; umieścił apteczki na terenie obiektów. Stwierdzono jednak, że miejsca oraz oznaczenia apteczek, umieszczonych w filii przy ul. Zaściankowej 1, nie odpowiadały zapisom § 44 ust. 5. rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie  z Polską Normą i łatwo dostępne.

Kontrola dokumentacji szkoleń w dziedzinie bhp wykazała, że osoba zatrudniona na stanowiskach: intendent i pomoc nauczyciela nie odbyła szkolenia stanowiskowego na stanowisku pomocy nauczyciela; osoba zatrudniona na stanowisku pomocy nauczyciela, wykonująca na zastępstwo zadania pomocy kuchennej, nie odbyła szkolenia stanowiskowego na stanowisku pomocy kuchennej, co było niezgodne
z zapisami § 11 ust. 2  rozporządzenia  Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), wg którego pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.           

W toku kontroli nie stwierdzono uchybień dotyczących realizacji obowiązków wynikających z wystąpień, nakazów, decyzji państwowych organów kontroli nad warunkami pracy.

W odniesieniu do pozostałych obowiązków objętych kontrolą stwierdzono, że realizowane były zgodnie
z obowiązującymi przepisami i do ich realizacji nie wniesiono zastrzeżeń.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP60:

1. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.
2. Prowadzenie na bieżąco książek obiektów budowlanych.
3. Dostosowanie wykazu prac wzbronionych kobietom do obowiązujących przepisów.
4. Dostosowanie wewnętrznych uregulowań w zakresie wyposażania pracowników w odzież  i obuwie robocze oraz  środki ochrony indywidualnej  do przepisów ogólnych.
5. Dostarczanie pracownikom odzieży i obuwia roboczego zgodnie z przepisami.
6. Niezwłoczne wszczynanie postępowań powypadkowych oraz wzmożenie nadzoru nad ich prowadzeniem.
7.  Dostosowanie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego do obowiązujących przepisów.
8. Zawieranie umów na badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami, której załącznik stanowić będzie wzór skierowania na badania.
9. Umieszczanie i oznakowanie apteczek zgodnie z Polską Normą.
10. Poddanie szkoleniom stanowiskowym w dziedzinie bhp  na wszystkich stanowiskach, na których pracownicy wykonują pracę.