Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2012 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w maju 2012 r. przeprowadził  kontrolę  w Zespole Szkół nr 13, ul. Bałtycka 1a, 70-880 Szczecin, zwanym w dalszej treści ZS13 w zakresie:  przestrzegania wybranych zagadnień
z prawa pracy, w tym: działu X ustawy z dnia 26 czerwca   1974 r.  Kodeks pracy  (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p.; realizacji zadań służby bhp wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów  z dnia  2 września 1997 r.  w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem
w sprawie służby bhp;  realizacji zadań pokontrolnych, tj. wystąpień, nakazów i decyzji wydanych przez organy kontroli zewnętrznej  nad warunkami pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 5 czerwca 2012 r.

W badanym zakresie negatywnie ocenia się nieprzestrzeganie zasad dotyczących kontroli obiektu budowlanego, stosowania niebezpiecznych mieszanin chemicznych, badań profilaktycznych oraz prowadzenia dokumentacji z zakresu wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze. Pozytywna ocena dotyczy natomiast realizacji zaleceń organów kontroli zewnętrznej, prowadzenia postępowań powypadkowych i dokumentacji oceny ryzyka zawodowego oraz realizacji obowiązków wynikających z art. 209¹ pkt 2 k.p.

Powyższą ocenę uzasadniają stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości polegające w szczególności na braku kontroli obiektu budowlanego w zakresie określonym zapisem art. 62 ust. 1 pkt 1- 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane  (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.), według którego obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:  okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego: elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu lub co najmniej dwa razy
w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2.000 m²oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1.000 m²(…); okresowej co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia (…).

Ponieważ po przebudowie i modernizacji obiektu w 2010 r. zmieniła się powierzchnia zabudowy, a książka obiektu budowlanego nie została zaktualizowana nie można wskazać czy zarządzający obiektem był zobowiązany przeprowadzać powyższe kontrole raz w roku czy raz na pół roku. Stwierdzono ponadto, że od 2007 r. w książce obiektu budowlanego  nie dokonywano wpisów dotyczących: protokołów kontroli obiektu, remontów i modernizacji obiektu. Powyższe było niezgodne z zapisem § 5 pkt 2, 3 i 4 oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury  z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. Nr 120 poz.1134), wg których wpisy do książki powinny obejmować (…)  dane ogólne o obiekcie wraz z wykazem dokumentacji, w tym dokumentacji technicznej przekazanej właścicielowi (zarządcy) przy zakładaniu książki; plan sytuacyjny obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości, określający również usytuowanie miejsc przyłączenia obiektu do sieci uzbrojenia terenu oraz armatury lub urządzeń przeznaczonych do odcięcia czynnika dostarczanego za pomocą tych sieci, a w szczególności gazu, energii elektrycznej i ciepła; protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu. Wpisy do książki powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu (…). Powyższe nieprawidłowości  były efektemzaniedbań ze strony kierownika  gospodarczego ZS13 i braku nadzoru ze strony Dyrektora.

Ujawnione nieprawidłowości polegały  również na tym, iż pracownicy  stosowali, wniesione przez siebie
i przedstawiciela handlowego (do testowania) na teren jednostki (bez wiedzy pracodawcy) mieszaniny chemiczne (w tym jedną w zastępczym pojemniku), co naruszyło przepis art. 221 § 2 k.p., wg którego niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem. Po stwierdzeniu nieprawidłowości mieszaniny wycofano z użytkowania.

Prawidłowo zrealizowano obowiązek wynikający z zapisu art. 237⁶ § 1; art. 237⁷ § 1 k.p., według którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go
o sposobach posługiwania się tymi środkami. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach.

Stwierdzono natomiast uchybienia w dokumentacji z powyższego zakresu polegające na tym, iż:

1. w tabeli wyposażenia pracowników w  środki ochrony indywidualnej odzież i obuwie robocze, zwanej dalej tabelą, nie uwzględniono środków ochrony indywidualnej,
2. w tabeli nie ujęto stanowisk nauczycieli wychowania fizycznego,
3. dla nauczycieli wychowania fizycznego nie prowadzono kart ewidencji wyposażenia,
4. w 6 na 10 poddanych kontroli kartach ewidencji wyposażenia nie odnotowano faktu wydania pracownikom środków ochrony, odzieży i obuwia,
5. dokumentacja dotycząca wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze nie stanowiła integralnej części Regulaminu pracy ZS13.

Powyższe uchybienia naruszyły zapisy art. 104¹ § 1 pkt 1 oraz art. 237⁸ § 1 k.p., według których Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać
w szczególności:wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej. Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (…) oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. jak również  zapisy § 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy  i Polityki Socjalnej  z dnia  28 maja 1996 r.
w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji  w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 ze zm.), wg którego pracodawca zakłada
i prowadzi odrębnie dla każdego pracownika kartę ewidencyjną przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej a także wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia oraz ich pranie
i konserwację.

Błędna interpretacja przepisów ze strony pracodawcy przyczyniła się także do tego,  że na 10 osób zatrudnionych po 01.01.2010 r., 7 zostało dopuszczonych do pracy bez wstępnych badań lekarskich, co było niezgodne z zapisem art.  229 § 1 pkt 1 k.p., według którego wstępnym badaniom lekarskim podlegają: osoby przyjmowane do pracy (…). Badaniom wstępnym nie podlegają  osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu
30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

W trakcie kontroli stwierdzono ponadto, iżw stosunku do pracownicy zatrudnionej na stanowisku głównej księgowej, na skierowaniu na badania profilaktyczne nie odnotowano faktu wykonywania przez nią pracy przy monitorze ekranowym przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, zaliczanej do prac uciążliwych, co było naruszeniem  zapisu § 4 ust. 1 i 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.), wg którego  badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie powinno zawierać: informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych. Skutkowało to tym, iż w ramach badań profilaktycznych ww. osoba nie została poddana badaniom okulistycznym, których wyniki mogły wskazać potrzebę stosowania okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym.

Pozytywnie oceniono realizację zaleceń wydanych przez państwowe organy kontroli nad warunkami pracy. Zalecenia wykonywano w obowiązujących terminach.

Nie stwierdzono uchybień w prowadzeniu postępowań powypadkowych. Badanie okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, w których poszkodowaną została osoba zatrudniona na stanowisku wychowawcy świetlicy, było zgodne
z zapisami  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r.w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy  (Dz.  U. Nr 105, poz. 870).

Pozytywnie oceniono także dokumentację oceny ryzyka zawodowego, która zawierała wszystkie elementy wymagane zapisem § 39 a ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Prawidłowo zrealizowano również obowiązek wynikający z zapisu art. 209¹§ 1 pkt 2 k. p., według którego  pracodawca jest obowiązany wyznaczyć pracowników do:udzielania pierwszej pomocy,wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników. Wyznaczono osoby do ww. czynności, jak również prawidłowo, na terenie obiektu, rozmieszczono, oznaczono i wyposażono apteczki. 

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi ZS13:

1. Prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami.
2. Przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego w obowiązujących terminach  i zakresach.
3. Stosowanie niebezpiecznych czynników chemicznych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
4. Dostosowanie do obowiązujących przepisów dokumentacji wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.
5. Poddawanie pracowników wstępnym badaniom lekarskim przed dopuszczeniem do pracy.
6. Skierowanie pracownicy zatrudnionej na stanowisku głównej księgowej na ponowne badania profilaktyczne celem wydania orzeczenia o potrzebie stosowania okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym.