Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2013 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w 04.2013 r. przeprowadził kontrolę  w Przedszkolu Publicznym nr 38, ul. Włościańska 5, 70-021 Szczecin, zwanym dalej PP38 w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 14.05.2013 r.

Kontrola pozytywnie, pomimo stwierdzonych uchybień, ocenia działalność jednostki zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
(zw. dalej bhp), za okres od 1 stycznia 2011 r. do dnia kontroli (ocena pozytywna z uchybieniami). Pozytywna ocena dotyczyła: poddawania kontroli obiektu budowlanego, sposobu użytkowania maszyn, procedur postępowania przy narażeniu pracowników na działanie szkodliwych czynników i chemicznych,  dostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży
i obuwia roboczego. Stwierdzone uchybienia dotyczyły: sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego, braku zapisów
w Regulaminie pracy dotyczących prac wzbronionych kobietom oraz sposobu informowania o ryzyku zawodowym, badań
z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami, szkoleń w dziedzinie bhp, realizacji zadań służby bhp.

Ustalono, że obiekt budowlany PP38 poddawany był kontroli okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia. Kontrolą tą objęte było również badanie instalacji elektrycznej (obiekt nie miał obowiązku posiadania instalacji piorunochronnej) w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów; kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych), co było zgodne z przepisem art. 62 ust. 1 ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.) zobowiązujących zarządcę obiektu do przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego. Zalecenia wynikające z ww. kontroli były realizowane w miarę posiadanych środków finansowych.

Stwierdzono natomiast uchybienia dotyczące sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego, w tym:

• brak wpisów dotyczących: planu sytuacyjnego obiektu oraz danych technicznych charakteryzujących obiekt,
• protokół kontroli instalacji elektrycznej przeprowadzanej raz na 5 lat (z listopada 2012 r.) został wpisany do części książki przeznaczonej dla kontroli rocznych,
• pierwszy wpis dotyczący kontroli przeprowadzanych co najmniej raz na 5 lat został odnotowany dopiero w 2010 r. (książka założona w dniu 01.09.2000 r.).

Powyższe naruszało zapis § 5 i § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury  z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz.1134), wg którego  wpisy do książki obejmują podstawowe dane identyfikujące obiekt: (…) dane ogólne o obiekcie wraz z wykazem dokumentacji, w tym dokumentacji technicznej przekazanej właścicielowi (zarządcy) przy zakładaniu książki; plan sytuacyjny obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości, określający również usytuowanie miejsc przyłączenia obiektu do sieci uzbrojenia terenu oraz armatury lub urządzeń przeznaczonych do odcięcia czynnika dostarczanego za pomocą tych sieci,  a w szczególności gazu, energii elektrycznej i ciepła; protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu. Wpisy do książki powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu.

Nie stwierdzono uchybień w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Maszyny były poddawane cyklicznym kontrolom. Kontrole nie wykazały nieprawidłowości. Tym samym pracodawca spełnił wymogi zapisu § 51 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy (j. t. z 2003 r. Dz. U. Nr 169, poz. 1650), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp,
wg którego  maszyny (…) powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w odrębnych przepisach, przez cały okres ich użytkowania.

W toku kontroli stwierdzono, że pracodawca posiadał aktualny spis oraz karty charakterystyk stosowanych w jednostce mieszanin niebezpiecznych, jak również zapoznał pracowników zagrożeniami związanymi z ich stosowaniem oraz sposobem ochrony przed zagrożeniami, realizując tym samym obowiązek wynikający z art. 221 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
(j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), zwanej dalej k. p., wg którego niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

Pozytywnie ocenia się również wykonanie przez pracodawcę obowiązków w zakresie wyposażania pracowników w niezbędne  środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze oraz środki higieny. Zasady przydziału, gospodarowania
i ewidencjonowania ww. środków stanowiły integralną część zakładowego Regulaminu pracy, co było zgodne z zapisem  art. 104¹§ 1 pkt 1 k. p., wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane
z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności (...) wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.

Nie stwierdzono uchybień w zakresie dopuszczania pracowników do pracy bez badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. W dniu kontroli wszyscy pracownicy posiadali aktualne badania profilaktyczne. Stwierdzono natomiast,
że pierwsza umowa na ww. badania zawarta została dopiero w styczniu 2013 r., co było niezgodne z  art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (j. t. z 2004 r. Dz. U. Nr 125, poz. 1317 ze zm.), wg którego badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez pracodawcę z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Odpowiedzialną za uchybienie była poprzednia Dyrektor PP38.

Kontrola nie wniosła uwag do dokumentacji oceny ryzyka zawodowego, która zawierała niezbędne  elementy, w tym: opis stanowiska; stosowane przez pracownika na danym stanowisku narzędzia i materiały;  wykonywane czynności; występujące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy (w tym szkodliwe czynniki biologiczne); wykazy osób pracujących na danym stanowisku; wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy; środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

Pewnym uchybieniem było natomiast nie wprowadzenie do Regulaminu pracy zapisów dotyczących sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym, co naruszało zapis art.  104¹§ 1 pkt 8 k.p., wg którego  Regulamin pracy, określając prawa
i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników
o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Brak zapisów w Regulaminie pracy dotyczył również wykazu prac szkodliwych bądź uciążliwych dla zdrowia kobiet, co stało
w sprzeczności z art. 104¹ § 1 pkt 6 k.p.^, wg którego regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom. Stwierdzono ponadto, iż ww. wykaz sporządzono dopiero we wrześniu 2012 r. po objęciu stanowiska przez obecnego Dyrektora PP38.

Jednocześnie stwierdzono, że w jednostce nie ustalono zasad prowadzenia szkoleń okresowych w dziedzinie bhp, a jedna osoba, zatrudniona na stanowisku pomocy nauczyciela,  przez przeoczenie ze strony pracodawcy, nie odbyła szkolenia okresowego, co naruszało zapis § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), wg którego  pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach oraz
art. 237³ § 2k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Jedną z przyczyn stwierdzonych w toku kontroli uchybień była niedostateczna współpraca służby bhp z pracodawcą w zakresie realizacji zadań wynikających z zapisu § 2 ust. 1 pkt 1, 2, 9, 13, 16 oraz 22  rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 ze zm.), wg którego  do zakresu działania służby bhp należy: przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (…); bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń; udział  w opracowywaniu (…), wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (…); doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników; inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP38:

1. Uzupełnienie brakujących wpisów w książce obiektu budowlanego.
2. Wprowadzenie do Regulaminu pracy zapisów dotyczących wykazu prac wzbronionych kobietom oraz sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym.
3. Ustalenie zasad prowadzenia szkoleń okresowych w dziedzinie bhp.
4. Odbycie szkolenia okresowego w dziedzinie bhp  przez osobę zatrudnioną na stanowisku pomocy nauczyciela.
5. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia
   w sprawie służby bhp.