Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2015 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 01-02.2015 r. przeprowadził kontrolę w Przedszkolu Publicznym nr 29, ul.Ks. Kard. S. Wyszyńskiego 6 (zw. dalej PP29) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia
31.03.2015 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

WKiAW, mimo stwierdzonych uchybień, ocenił pozytywnie działalność jednostki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (ocena pozytywna z uchybieniami).

Pozytywna ocena dotyczyła:

• wyników kontroli zewnętrznych nad warunkami pracy,
• kontroli obiektu budowlanego,
• oceny ryzyka zawodowego,
• użytkowania maszyn i urządzeń technicznych zapewniających bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
• stosowania i przechowywania mieszanin niebezpiecznych bądź mieszanin stwarzających zagrożenie,
• szkoleń w dziedzinie bhp,
• wypadków przy pracy.

Stwierdzone uchybienia dotyczyły:

• badania środowiska pracy,
• wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze,
• refundacji kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym,
• wstępnych badań lekarskich,
• wykonywania zadań przez służbę bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. Wyniki kontroli organów zewnętrznych nad warunkami pracy

W dniu kontroli, w stosunku do PP29, nie toczyło się żadne postępowanie administracyjno – egzekucyjne.

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od 01.01.2013 r. do dnia kontroli) przeprowadzała wyłącznie Powiatowa Stacja Sanitarno –  Epidemiologiczna w Szczecinie. Kontrole nie wykazały nieprawidłowości w badanych obszarach.

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna).

2. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

PP29 usytuowane było w 1 obiekcie budowlanym. Właścicielem obiektu była Gmina Miasto Szczecin, a zarządcą PP29. Dla budynku prowadzono książkę obiektu budowlanego. Powierzchnia zabudowy wynosiła 116 m². Za prowadzenie książki, terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialną była Dyrektor PP29.

Nie stwierdzono uchybień w zakresie terminowości przeprowadzania kontroli oraz wykonywania zaleceń z nich wynikających. Wymagane kontrole przeprowadzane byływ terminach  wskazanych w art. 62 ust. 1 ustawy  z dnia 7 lipca  1994 r. Prawo budowlane. Kontrole przeprowadzały osoby posiadające uprawnienia w danym zakresie. W toku kontroli budowlanych nie stwierdzono uchybień mogących  mieć wpływ na bezpieczeństwo osób korzystających z budynku i jego otoczenia. W miarę posiadanych środków finansowych, na bieżąco wykonywano zalecenia wynikające z kontroli bądź zwracano się do organu nadrzędnego z prośbą o wyasygnowanie  środków na wykonanie zaleceń. Nie stwierdzono również uchybień w prowadzeniu książki obiektu budowlanego. Protokoły z kontroli wpisywane były w dniu zaistnienia okoliczności, dla której było wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna).

3. Ocena ryzyka zawodowego

W lutym 2014 r. zespół, w skład którego wchodził:  specjalista ds. bhp, przedstawiciel pracowników oraz nauczyciel przeprowadził ocenę ryzyka zawodowego w oparciu o metodę PHA. Do oceny wytypowano następujące stanowiska pracy: nauczyciel; pomoc nauczyciela; księgowa; intendent; kucharz; pomoc kucharza; woźna oddziałowa; konserwator. Materiały wykorzystane podczas oceny: zakresy obowiązków pracowników; instrukcje bhp; wyniki kontroli, rozmowy i wywiady z pracownikami, obserwacje na stanowiskach pracy; dokumentacja powypadkowa; wyniki badań i pomiarów środowiska pracy.

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego (w tym oceny ryzyka biologicznego) zawierała wszystkie elementy wymienione w § 39a ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp, w tym: opis ocenianego stanowiska z wyszczególnieniem stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, wykonywanych zadań, występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,stosowanych środków ochrony indywidualnej,osób pracujących na danym stanowisku, wyniki przeprowadzonej oceny dla każdego z czynników środowiska pracy oraz środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. Dokumentacja zawierała również potwierdzenia pracowników
o zapoznaniu się z ryzykiem oraz o zasadami ochrony przed zagrożeniami.

Wszyscy pracownicy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadami ochrony przed zagrożeniami.

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna).

4. Maszyny oraz sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

W dniu kontroli na wyposażeniu jednostki znajdowały się następujące maszyny i sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości:

• nabyte przed 2003 r.: obieraczka do ziemniaków; maszyna wieloczynnościowa typu „wilk”,
• nabyte po 2003 r.: patelnia elektryczna, zmywarki do naczyń, maszynka do krojenia chleba, robot kuchenny, piekarnik, pralka automatyczna, odkurzacze, kuchenka mikrofalowa, kosiarka elektryczna, podkaszarka elektryczna, wiertarka, szlifierka, wyrzynarka, pilarka, drabiny: 1m, 3m i 12 m.

Nie stwierdzono uchybień w badanym obszarze.

W lutym 2014 r. specjalista ds. bhp oraz osoba posiadająca uprawnienia elektryczne w zakresie dozoru przeprowadzili ocenę maszyn nabytych przed 2003 r. W wyniku oceny stwierdzono,
iż mogą one być dalej eksploatowane ponieważ spełniają minimalne wymaganiabhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna).

5. Czynniki chemiczne

W jednostce stosowano niebezpieczne mieszaniny chemiczne, bądź mieszaniny stwarzające zagrożenie, do prac związanych z utrzymaniem czystości obiektu oraz do dezynfekcji.

Nie stwierdzono uchybień w powyższym zakresie.

Pracodawca posiadał aktualny spis stosowanych niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie mieszanin chemicznych, karty charakterystyki oraz wykazy osób zapoznanych
z kartami charakterystyki. Pracownicy wykonujący prace z użyciem ww. mieszanin byli wyposażeni w środki ochrony indywidualnej.

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna).

6. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej (zw. dalej OBHP ZCEMiP), instruktaż stanowiskowy przeprowadzał Dyrektor PP29. Szkolenia okresowe pracodawca zlecał podmiotom zewnętrznym posiadającym uprawnienia do przeprowadzania tego typu szkoleń.

W dniu kontroli wszyscy pracownicy (20 osób) mieli aktualne szkolenia w dziedzinie bhp.

Stwierdzono ponadto, iż pracodawca, przy współpracy ze specjalistą ds. bhp, przygotował szczegółowe programy szkoleń wstępnych. Podczas szkoleń pracownicy byli również informowani o ryzyku zawodowym występującym na danym stanowisku pracy.

WKiAW pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna)

7. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

W okresie objętym kontrolą nie odnotowano w jednostce wypadków przy pracy. Nie odnotowano również chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

8. Pomiary czynników szkodliwych bądź uciążliwych

W lutym 2012 r. przeprowadzono w jednostce pomiary tlenku węgla na stanowiskach pracy w kuchni. Na podstawie wykonanych badań i pomiarów stwierdzono, iż „stężenie tlenku węgla
w kuchni nie przekracza wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (zw. dalej NDS)”. Krotność NDS wyniosła 0,2.

Kontrola wykazała, że pracodawca nie wykonał ponownych badań, co naruszyło § 4 i 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r.w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, wg których w przypadku występowania szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego lub pyłu, z wyjątkiem czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, badania i pomiary wykonuje się co najmniej raz na dwa lata - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 k.p. Jeżeli wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów szkodliwych dla zdrowia czynników chemicznych lub pyłów, wykonanych w odstępie co najmniej dwóch lat, nie przekroczyły 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów.

Przyczyną uchybienia był fakt, iż w momencie zlecania badań do Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej, w styczniu 2013 r., ta była w fazie restrukturyzacji i nie przyjęła zlecenia
w związku z czym pracodawca uznał, że zostanie powiadomiony o zakończeniu restrukturyzacji i możliwości przyjęcia zlecenia na wykonanie badań, co nie nastąpiło do dnia kontroli.

W trakcie trwania kontroli ponownie zwrócono się do właściwej jednostki sanitarnej o wykonanie badań i pomiarów.

WKiAW, pomimo stwierdzonych uchybień, pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna z uchybieniami).

9. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasady i normy wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze stanowiły integralną część zakładowego Regulaminu pracy. W ww. przedmioty wyposażani byli pracownicy zatrudnieni na następujących stanowiskach pracy: nauczyciel, pomoc nauczyciela, kucharka/pomoc kuchenna, woźna oddziałowa, konserwator, intendent, główna księgowa. Z powodu braku środków finansowych oraz błędnej interpretacji przepisów ze strony osoby zatrudnionej na stanowisku intendenta, 4 osoby nie otrzymały części należnej odzieży roboczej, w terminach ustalonych w Regulaminie pracy. Powyższe pozostawało w sprzeczności z zapisem art. 237⁷§ 1 k. p., wg którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach.

Z wyjaśnień pracownicy wynikało, że będąca na wyposażeniu pracowników odzież robocza, po ustalonym okresie użytkowania, spełniała dalej wymagania Polskich Norm w związku
z czym nie zakupiono nowej.

Pozostali uprawnieni pracownicy otrzymywali odzież i obuwie robocze zgodnie z obowiązującymi przepisami w terminach określonych w Regulaminie pracy PP29.

WKiAW, pomimo stwierdzonych uchybień, pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna z uchybieniami).

10. Praca przy monitorach ekranowych

Prace przy monitorach ekranowych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, w PP29 wykonywała osoba zatrudniona na stanowisku głównej księgowej oraz osoba zatrudniona na stanowisku intendenta.

Wewnętrznym zarządzeniem ustalono zasady wyposażania pracowników w okulary korekcyjne do pracy przy monitorach ekranowych. Zgodnie z zapisami zarządzenia pracodawca refundował koszty zakupu okularów do wysokości 400 zł. Przyznawana kwota była proporcjonalna do wymiaru czasu pracy pracownika.

Powyższy zapis zakwestionowano ponieważ kolidował z przesłaniem art. 11³k.p., wg którego jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności (…) ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Do zakończenia kontroli wewnętrzne zarządzenie dostosowano do przepisów ogólnych.

WKiAW, pomimo stwierdzonego uchybienia, pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna z uchybieniem).

11. Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy PP29, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Integralną część umowy stanowił wzór skierowania na badanie. Kontrolą objęto 20 osób, pełen stan osobowy jednostki. 

W stosunku do 1 osoby stwierdzono uchybienie polegające na dopuszczeniu ww. do pracy bez wstępnych badań lekarskich do umowy z dnia 01.02.2014 r. (przerwa pomiędzy kolejnymi umowami wynosiła powyżej 30 dni), co naruszyło  art. 229 § 1 pkt 1 oraz § 4 k. p., wg którego wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy. Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Przyczyną uchybienia była błędna interpretacja ww. przepisów ze dyrektora jednostki, który uznał, iż mając aktualne poprzednie badanie pracownik nie podlega kolejnemu badaniu wstępnemu.

WKiAW, pomimo stwierdzonego uchybienia, pozytywnie ocenił działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna z uchybieniami).

12. Służba bhp

Zadania służby bhp, na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych pomiędzy PP29, a Zachodniopomorskim Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej (ZCEMiP) wykonywała osoba zatrudniona w OBHP ZCEMiP, która miała udokumentowane uprawnienia do zajmowania stanowiska specjalisty ds. bhp oraz aktualne szkolenie okresowe  w dziedzinie bhp dla tej służby.

Stwierdzono  niewystarczającą współpracę służby bhp z pracodawcą szczególnie w zakresie:

• doradztwa przy tworzeniu wewnętrznych zarządzeń regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,
• doradztwa w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• współpracy z laboratoriami upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, występujących w środowisku pracy, w zakresie organizowania tych badań i pomiarów oraz sposobów ochrony pracowników przed tymi czynnikami lub warunkami,
• bieżącego informowania pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń.

Jednocześnie stwierdzono, że przedłożona pracodawcy, przez specjalistę ds. bhp, analiza stanu bhp za rok 2014 była pobieżna, nie zawierała rzeczywistego stanu bhp w jednostce na dzień jej przeprowadzenia. W analizie stwierdzono, iż wszystkie osoby mają aktualne badania profilaktyczne, podczas gdy 1 osoba została dopuszczona do pracy bez badań lekarskich; z maszyn będących na wyposażeniu jednostki wymieniono tylko wiertarkę i kosiarkę elektryczną podczas gdy w jednostce eksploatowano szereg innych maszyn; nie odniesiono się do rzeczywistego wyposażenia pracowników w odzież i obuwie robocze  stwierdzając jedynie, że są one wydawane na podstawie załącznika do Regulaminu pracy; nie odniesiono się do braku badań stężenia tlenku węgla w kuchni.

Sporządzana w ten sposób analiza nie wykazywała pracodawcy ewentualnych obszarów, na które należy zwrócić szczególną uwagę, bądź w których stwierdzono niezgodności
z obowiązującymi przepisami prawa.

WKiAW, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości  pozytywnie ocenia działalność jednostki w badanym obszarze (ocena pozytywna z nieprawidłowościami).

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP29:

1. Przeprowadzenie badań i pomiarów stężenia tlenku węgla na stanowiskach pracy w kuchni szkolnej.
2. Wydanie należnej odzież roboczej uprawnionym pracownikom.
3. Poddanie pracownika wstępnym  badaniom lekarskim.
4. Egzekwowanie od służby bhp prawidłowego i w pełnym zakresie wykonywania obowiązków należących do tej służby.