PROTOKÓŁ NR 0063-5/79/08
Z POSIEDZENIA WYJAZDOWEGO 
KOMISJI DS. EDUKACJI I KULTURY
Z DNIA 9 LIPCA 2008 ROKU

Początek posiedzenia - 10:00
Zakończenie posiedzenia - 12:00

Posiedzenie Komisji otworzył i przewodniczył obradom p. Paweł Bartnik - Przewodniczący Komisji.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Komisji oraz osoby zaproszone wg załączonych list obecności załącznik nr 1 i 2.

Po stwierdzeniu prawomocności posiedzenia (quorum i prawidłowość zwołania posiedzenia)
Przewodniczący zaproponował następujący porządek dzienny posiedzenia:

Ad. pkt. 1.
Rozpatrzenie wniosków w sprawie zmian do porządku obrad.

Nie wniesiono.

Ad. pkt. 2.
Debata nt. szczecińskich pomników.

J. Kozakowska - Wydział Kultury - przedstawiła prezentację, podczas której omówiła te ze szczecińskich pomników, które wzbudzają szczególnie silne kontrowersje (ich wykaz stanowi załącznik do protokołu).

A. Karut - jako inicjator spotkania, ponowił swój wniosek o przeniesienie Pomnika Wdzięczności dla Armii Czerwonej na cmentarz komunalny. Przypomniał argumenty przemawiające za takim rozwiązaniem: zdaniem radnego braterstwo broni pomiędzy żołnierzami obu armii jest fikcją, a żołnierze Armii Czerwonej wyzwalając Szczecin dokonywali jednocześnie aktów grabieży, gwałtów i morderstw. Zaapelował o przywracanie pamięci o tych wydarzeniach w oparciu o prawdę historyczną.

W trakcie dyskusji obecni na sali przedstawili następujące opinie:

p. Gałczyński - zaprotestował przeciwko usuwaniu jakichkolwiek pomników. Jego zdaniem pojedyncze akty wandalizmu i gwałtów nie mogą wpływać na nasze dzisiejsze ocenianie historii. Zaapelował, by uszanować własną historię oraz tych, którzy oddali życie w obronie polskości Szczecina. Zmarłych trzeba uszanować, nie można obarczać prostego żołnierza błędami jego dowódców i dowódców państw. Niszczenie i usuwanie pomników uznał za zbrodnię. Przypomniał, że żołnierze ginęli pod symbolami gwiazdy, sierpa i młota, taki był ich herb i to należy uszanować.

p. Tarnowski - opowiedział o zorganizowanej w 1946 r. uroczystości "Trzymamy Straż nad Odrą". Zaproponował, aby w miejsce usuniętego Pomnika Wdzięczności, na pl. Żołnierza Polskiego postawić pomnik poświęcony polskim harcerzom.

p. Mazurkiewicz - Społeczny Komitet Ochrony Pamiątek Historycznych Szczecina - zaapelował o cześć i szacunek dla historii polskiego Szczecina. Nawiązując do tablicy pamiątkowej poświęconej gen. Karolowi Świerczewskiemu, zaapelował o pozostawienie zarówno ww. tablicy, jak i Pomnika Wdzięczności na dotychczasowych miejscach. Zapoznał radnych z treścią pisma, które stanowi załącznik nr 4 do protokołu.

p. Adamczak - Rada Osiedla Centrum - poinformował, że już w roku 1992 składał wniosek o przeniesienie Pomnika Wdzięczności na Cmentarz Centralny. Zaproponował również przeniesienie na cmentarz pomnika poświęconego Bohaterom Poległym w Walkach o Wyzwolenie Dąbia. zaproponował jednocześnie, by Pomnik Wdzięczności skrócić i na powstałej w ten sposób kolumnie umieścić postać Bolesława Krzywoustego.

p. Glaza - Civitas Christiana - przypomniał, że pomniki i tablice pamiątkowe stawiane były zgodnie z wiatrem historii. Nie zgodził się ze stwierdzeniem, że proponowanym zmianom patronuje duch nienawiści.

B. Sochański - b. Prezydent Miasta, Konsul Honorowy Republiki Niemiec - przypomniał, że niezależnie od poglądów historycznych, społecznych, estetycznych itd. do przeniesienia Pomnika Wdzięczności konieczna jest zgoda Rosji. Jako prezydent miasta kilkakrotnie rozmawiał na ten temat z Konsulem Byrkinem i każdorazowo odpowiedź Konsula była negatywna.

J. Wijas - zauważył, że przeniesienie pomnika nie spowoduje zadawania pytań o przeszłość Szczecina. Radny jest za tym, by pomniki zachować w dotychczasowym kształcie i obudować je historią oraz pamięcią, która uzmysłowi tragizm tamtych czasów. Opowiedział się za pomysłem prof. Piskorskiego, by usunąć obiekty gastronomiczne z pl. Żołnierza Polskiego i wzbogacić odrestaurowany pomnik o elementy prezentacji multimedialnej.

M. Gwiazdowska - Miejski Konserwator Zabytków - uznała, że powinniśmy się zastanowić, jakie pomniki mamy budować. Jesteśmy w czasie, kiedy nie fałszujemy własnej historii - powinniśmy myśleć o budowaniu takich pomników, których nasze dzieci nie będą chciały niszczyć.

p. Kotla - przypomniał, że armia SS została oficjalnie uznana za armię zbrodniczą. Nie przeszkadza to to temu, że w Polsce mamy 8 cmentarzy, na których z pełnymi honorami pochowani zostali jej żołnierze. Nie da się zapomnieć o tym, że 600 tys. żołnierzy radzieckich leży pochowanych na terytorium Polski.

p. Krzysztoń - uznał, ze jeśli Rosjanie odmawiają ujawnienia dokumentów dot. zbrodni katyńskiej, to my również nie powinniśmy respektować umowy dotyczącej pomników. Oświadczył, ze jest przeciwny tablicy pamiątkowej na pl. Grunwaldzkim.

M. Kopeć - zapytał o stanowisko Prezydenta Miasta w sprawie przenoszenia Pomnika Wdzięczności dla Armii Czerwonej.

prof. Filipowicz - przypomniał, że mamy b. trudną historię, z którą musimy się uporać. Mamy obowiązek szanowania tych ludzi, tych żołnierzy którzy tu zginęli. Opowiedział się za zachowaniem pomników, które powinny świadczyć o naszej historii.

P. Bartnik - przypomniał, że Komisja Edukacji i Kultury, na wniosek radnego Karuta, podjęła stanowisko w sprawie przeniesienia Pomnika Wdzięczności na cmentarz komunalny. Stanowisko to jest nadal aktualne, Komisja czeka na odpowiedź od Prezydenta. Zobowiązał się do złożenia na najbliższej sesji Rady Miasta interpelacji w tej sprawie.

Ad. pkt. 3.
Sprawy różne i wolne wnioski.

Radni przyjęli do wiadomości pisma:

- p. B. Wolnego w spr. umieszczenia na szczycie Pomnika Wdzięczności piastowskiego orła,

- Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Cristiana w spr. uporządkowania otoczenia oraz restauracji Kopca Napoleona Bonaparte,

- p. Romana Mazurkiewicza w spr. tablicy pamiątkowej gen. Karola Świerczewskiego.

Na tym posiedzenie zakończono.