Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2017 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w styczniu 2017 roku przeprowadził kontrolę w Zespole Szkół Łączności Nr 7, ul. Ku Słońcu 27/30, 71-080 Szczecin (zw. dalej ZSŁ), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia  06.03.2017 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• niewykonania obowiązków wynikających z decyzji Państwowej Inspekcji Sanitarnej (zw. dalej PIS),
• nieprzeprowadzania kontroli obiektu budowlanego w zakresie instalacji gazowej,
• niezrealizowania zaleceń wynikających z kontroli budowlanych,
• złego stanu technicznego i bieżącego utrzymania zewnętrznych ciągów komunikacyjnych,
• niewłaściwego użytkowania maszyn,
• zasad stosowania, przechowywania oraz prowadzenia dokumentacji dotyczącej niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych,
• zasad wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze oraz prowadzenia dokumentacji z tego zakresu,
• niezaktualizowania oceny ryzyka zawodowego,
• niepoddawania pracowników profilaktycznym badaniom lekarskim oraz przechowywania orzeczeń lekarskich poza aktami osobowymi pracowników,
• niewywiązywania się specjalisty ds. bhp z obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp.

Prawidłowo realizowano obowiązki dotyczące szkoleń pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

II. Oceny cząstkowe

1. Kontrole zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy

Kontrole w powyższym obszarze prowadziła wyłącznie  PIS. Nie został wykonany obowiązek wynikający z decyzji PiS z 2013 roku w zakresie doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno - technicznego sufitów, ścian, stolarki drzwiowej oraz podłóg w części pomieszczeń higieniczno - sanitarnych dla uczniów oraz decyzji z 2016 roku w zakresie zapewnienia wentylacji mechanicznej we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych, a wg art. 207 §  2 pkt 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (zw. dalej K.p.), pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy. Przyczyną powyższych uchybień był brak środków finansowych na wykonanie ww. obowiązków. Remont pomieszczeń higieniczno - sanitarnych w zakresie wskazanym w decyzji PIS został przesunięty także ze względu na konieczność wcześniejszego wykonania remontu instalacji kanalizacyjnej i elektrycznej.

Do dnia kontroli wykonano remont dwóch pomieszczeń higieniczno - sanitarnych oraz sali lekcyjnej.Decyzją PIS wykonanie pozostałych obowiązków zostało prolongowane do dnia 31.12.2018 r.

 2. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

ZSŁ usytuowane było w 1 budynku składającym się z kilku segmentów. Ogólna powierzchnia zabudowy wynosiła 2 809 m². Wykazano, że nie została przeprowadzona kontrola instalacji i urządzeń gazowych w I półroczu 2015 r., a kontrola w II półroczu 2015 r. została przeprowadzona w grudniu 2015 r., podczas gdy wg art. 62 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (zw. dalej upb) obiekty budowlanepowinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m², polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu (...) instalacji gazowych.

Przyczyną nieprawidłowości była nieskuteczna realizacja obowiązków przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierownika gospodarczego, która była odpowiedzialna za nadzorowanie terminów przeprowadzania kontroli budowlanych, realizacji zaleceń pokontrolnych oraz prowadzenie książki obiektu budowlanego.

Z tej samej przyczyny do książki obiektu budowlanego (zw. dalej Książką) nie zostały wpisane protokoły z kontroli instalacji gazowej z dnia: 15.05.2016 r. oraz dnia 15.11.2016 r., kontroli instalacji odgromowej z dnia 22.11.2014 r. oraz kontroli instalacji elektrycznej z dnia 21.11.2012 r., co naruszyło § 5, pkt. 4 oraz § 6, ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastrukturyz dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego, wg których  wpisy do książki obejmują: protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu. Wpisy do książki powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu. Ponadto w Książce brak było planu sytuacyjnego obiektu, a wg § 5, pkt. 3 wpisy do książki zawierają plan sytuacyjny obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości, określający również usytuowanie miejsc przyłączenia obiektu do sieci uzbrojenia terenu oraz armatury lub urządzeń przeznaczonych do odcięcia czynnika dostarczanego za pomocą tych sieci, a w szczególności gazu, energii elektrycznej i ciepła.

Kontrole obiektu budowlanego, przeprowadzane na podstawie upb, pomimo dopuszczenia budynku do dalszej eksploatacji, wskazywały również na potrzebę wykonania remontu sanitariatów, instalacji wodnej i kanalizacyjnej a także potrzebę docieplenia budynku.  Przeprowadzone przez kontrolująca oględziny wykazały ponadto zły stan techniczny zewnętrznych ciągów komunikacyjnych (ubytki w nawierzchni betonowej), a także niewłaściwe, bieżące utrzymanie nawierzchni dróg. W dniu oględzin ciągi komunikacyjne były śliskie z powodu zalegającego śniegu, co było niezgodne z art. 213 §  2  K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane (...), a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Pracodawca informował organ nadrzędny o konieczności wykonania zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego. Jednocześnie, po stwierdzeniu przez kontrolującą uchybienia dotyczącego bieżącego utrzymania nawierzchni dróg, zostały one posypane piaskiem.

3. Czynniki niebezpieczne i szkodliwe

3.1 Maszyny

Na wyposażeniu jednostki znajdowały się maszyny wykorzystywane do prac porządkowych oraz prac konserwacyjnych. Część maszyn została nabyta przed 2003 r. Kontrola wykazała, że maszyny nabyte przed 2003 r. nie zostały ocenione pod kątem spełniania minimalnych wymagań określonych w rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r.w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy, a wg § 34 ww. rozporządzenia maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r. powinny być, w terminie do dnia 1 stycznia 2006 r., dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn, określonych w rozdziale 3.

Brak oceny wynikał z niedostatecznej znajomości obowiązujących w tym zakresie przepisów ze strony kierownika gospodarczego oraz niedostatecznego doradztwa ze strony specjalisty ds. bhp, wykonującego zadania służby bhp w ZSŁ (zw. dalej specjalistą ds. bhp).

Prowadząc oględziny stwierdzono ponadto brak dbałości o stan techniczny maszyn, będących na wyposażeniu stanowiska konserwatora. Maszyny umieszczone były w pomieszczeniu warsztatowym gdzie panował ogólny bałagan, a przez to dostęp do poszczególnych maszyn był znacznie utrudniony. Znajdowała się tam również maszyna wycofana z eksploatacji. Sposób przechowywania maszyn powodował potencjalne zagrożenie wypadkowe. Za powstałą sytuację odpowiedzialnym była osoba zatrudniona na stanowisku rzemieślnika oraz kierownik gospodarczy, nadzorujący pracę ww. Stwierdzono ponadto utrudniony dostęp pracownika do instrukcji, w tym instrukcji  obsługi maszyn, które były umieszczone na ścianie, poza zasięgiem wzroku  pracownika.

3.2.  Czynniki chemiczne

Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne wykorzystywane były przez osobę zatrudnioną na stanowisku rzemieślnika, do prac konserwacyjnych oraz przez osoby zatrudnione na stanowiskach sprzątaczek do utrzymania czystości. Kontrola wykazała, że w warsztacie konserwatora znajdował się czynnik chemiczny niewiadomego pochodzenia. Brak było karty charakterystyki czynnika, a pojemnik w którym był przechowywany nie posiadał cech identyfikacyjnych. Stwierdzono ponadto brak spisu stosowanych w jednostce czynników chemicznych, co było niezgodne z art. 221 § 1 i 2 K.p., wg którego niedopuszczalne jest stosowanie substancji chemicznych i ich mieszanin nieoznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

Z powodu ogólnego bałaganu panującego w warsztacie konserwatora, czynniki chemiczne przechowywane były w sposób nieuporządkowany w różnych miejscach warsztatu.

Czynniki chemiczne wykorzystywane przez osoby zatrudnione na stanowiskach sprzątaczek przechowywane były natomiast  w pomieszczeniu pod schodami, do którego drzwi wejściowe nie spełniały wymaganych norm w zakresie ich wysokości. Pracodawca posiadał karty charakterystyki ww. mieszanin.

4. Wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasady wyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze stanowiły załącznik do zakładowego Regulaminu pracy, obowiązującego od października 2007 r. Według zapisów ww. Regulaminu w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: nauczyciel bibliotekarz, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel zawodu, nauczyciel prowadzący zajęcia w pracowni szkolnej, dozorca sprzątający wokół obiektu, rzemieślnik, palacz c.o., kierownik administracyjno - gospodarczy, pracownicy administracyjno - biurowi korzystający z archiwum, sprzątaczka, szatniarz, woźny szkolny, portier.

Kontrola wykazała, że stan faktyczny w dniu kontroli był odmienny od przedłożonej do kontroli dokumentacji. Część stanowisk wskazanych w załączniku do Regulaminu pracy była nieaktualna (nauczyciel zawodu, nauczyciel prowadzący zajęcia w pracowni szkolnej, dozorca sprzątający wokół obiektu, rzemieślnik, palacz c.o., woźny szkolny, portier). Nieaktualny był ponadto rodzaj wyposażenia w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze. Stwierdzono, że osoby zatrudnione na stanowisku sprzątaczki oraz szatniarki otrzymywały część wyposażenia z ówczesnego stanowiska sprzątaczki oraz część wyposażenia ze stanowiska szatniarza.Decyzje o rodzajach wyposażenia dla poszczególnych stanowisk podejmowała na bieżąco osoba zatrudniona na stanowisku kierownika gospodarczego, co pozostawało w sprzeczności z art.  237⁸§  1 oraz art.  237^11a § 1, pkt 4 K.p. wg których pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (...), oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

Ustalono, że wszystkim pracownikom wypłacano ekwiwalent w zamian za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego, w tym pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku rzemieślnika, do zakresu obowiązków którego należała obsługa maszyn. Wymieniony do wykonywania prac konserwacyjnych wykorzystywał czynniki chemiczne, mogące powodować skażenie odzieży. Wypłacanie ekwiwalentu w tym przypadku naruszyło art.  237⁷§  2 i 3 K. p., wg którego pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa. Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi. Stwierdzono ponadto, że ochronniki słuchu będące na wyposażeniu stanowiska rzemieślnika były uszkodzone i nie nadawały się do dalszej eksploatacji. Pozostałe środki ochrony (poza przyłbicą ochronną) oraz odzież i obuwie robocze, będące na wyposażeniu rzemieślnika, wykazywały znaczny stopień zużycia, co wynikało w głównej mierze ze sposobu ich przechowywania (rozrzucone po całym warsztacie).Jednocześnie wykazano, że nieczytelnie prowadzone były karty ewidencji wyposażenia pracowników. Na kartach nanoszono ogólną kwotę wypłaty ekwiwalentu, bez wskazania rodzajów wyposażenia za jakie pracownik otrzymał ekwiwalent i za jaki okres. Przyczyną nieprawidłowości była niewystarczająca znajomość przepisów w tym zakresie ze strony pracodawcy i kierownika gospodarczego oraz nieskuteczny przepływ informacji pomiędzy wymienionymi. Dużą odpowiedzialność za zaistniałą sytuację ponosił również specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w ZSŁ, który nie przeprowadzał kontroli na stanowiskach pracy oraz prowadził niewystarczające doradztwo w zakresie stosowania przepisów, do czego zobowiązywał wymienionego § 2 ust. 1 pkt 1 i 13 . rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, (zw. dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp), wg którego do zakresu działania służby bhp należy przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (...); doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

 5. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego została przeprowadzona we wrześniu 2006 r. i od tego czasu nie była aktualizowana. Ocenę przeprowadził specjalista ds. bhp, wykonujący ówcześnie zadania tej służby w ZSŁ.Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości w dokumentacji oceny ryzyka zawodowego, w której brak było wyszczególnienia: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, stosowanych środków ochrony indywidualnej, wykazu osób pracujących na danym stanowisku. Ocena nie była aktualizowana po wyposażeniu stanowisk pracy w nowe maszyny, co naruszyło  § 39a ust.1 i 3 rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnej  z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp), wg którego pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy.  Pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności: opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, wykonywanych zadań, występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy, stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, osób pracujących na tym stanowisku. Ponadto ocena ryzyka zawodowego przeprowadzona była niestarannie o czym świadczy to, że praktycznie nie zróżnicowano zagrożeń występujących na danym stanowisku (zarówno administracyjnym, jak i robotniczym). Brak aktualizacji oceny przez tak długi czasu oraz niestaranność w jej przeprowadzeniu mógł mieć również wpływ na obiektywną ocenę przyczyn zaistniałych wypadków przy pracy, biorąc pod uwagę przepis § 7 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, wg któregoniezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności: określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Do zaistniałych nieprawidłowości przyczynił się również specjalista ds. bhp, który nie zwrócił uwagi Dyrektorowi ZSŁ na konieczność zaktualizowania ww. oceny, a wg§ 2 ust. 1pkt. 13 i 14 rozporządzenia w sprawie służby bhp do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą.

6. Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy ZSŁ, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Kontrolą objęto 100% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli (42 osoby). Kontrola wykazała, że 4 pracowników zostało dopuszczonych do pracy na podstawie kserokopii orzeczeń lekarskich z badań okresowych wydanych dla  innego pracodawcy. Dyrektor ZSŁ nie skierował pracowników na badania, a wg § 4, ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r.w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracybadanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

Stwierdzono ponadto, że orzeczenia lekarskie wszystkich pracowników przechowywane były poza aktami osobowymi, podczas gdy wg przepisu § 6 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, lit. i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika pracodawca zakłada i prowadzi oddzielne dla każdego pracownika akta osobowe.  Akta osobowe pracownika składają się z 3 części i obejmują: w części B - dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika, w tym: orzeczenia lekarskie wydane w związku z przeprowadzonymi badaniami okresowymi i kontrolnymi. Do zakończenia kontroli zaświadczenia z badań profilaktycznych zostały włączone do akt osobowych pracowników.

7. Służba bhp

W okresie objętym kontrolą zadania służby bhp w ZSŁ, na podstawie umowyzawartej pomiędzy ZSŁ a Zachodniopomorskim Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej (zw. dalej ZCEMiP) wykonywał specjalista ds. bhp, zatrudniony w Ośrodku BHP ZCEMiP. Kontrola wykazała, że wskazane w wystąpieniu nieprawidłowości i uchybienia wynikały w dużej mierze z niewłaściwego wykonywania zadań przez specjalistę ds. bhp, będącego jednocześnie kierownikiem Ośrodka BHP, nadzorującego bezpośrednio pracę pozostałych specjalistów ds. bhp, wykonujących zadania służby bhp na rzecz szczecińskich szkół i placówek zatrudniających do 100 pracowników.

Specjalista ds. bhp nie wykonywał szeregu zadań wynikających z § 2 ust. 1rozporządzenia w sprawie służby bhp, w tym: nie przeprowadzał kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w związku z czym nie stwierdzał zagrożeń zawodowych i nie informował o nich pracodawcy. Z wyjaśnień wymienionego wynikało, że większość jego ustaleń (w tym zawartych w rocznych analizach stanu bhp) oparta była nie na własnych ustaleniach, lecz na informacjach przekazywanych przez Dyrektora ZSŁ, bądź merytorycznych pracowników. Brak własnych ustaleń skutkował większością uchybień i nieprawidłowości stwierdzonych podczas niniejszej kontroli. Szczególne nieprawidłowości dotyczyły braku doradztwa ze strony służby bhp w zakresie stosowania przepisów. Kontrola wykazała, że kontrolowany nigdy nie informował Dyrektora ZCEMiP o niewykonywaniu przez ww. zadań wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp, do czego zobowiązywał § 4 ust. 4 ww. umowy.

8. Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy dla wszystkich pracowników przeprowadzał pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne.

Kontrolą objęto  pracowników (stan osobowy jednostki w dniu kontroli). Kontrola wykazała, że pracodawca zapewnił pracownikom odbycie, odpowiedniego, do rodzaju wykonywanej pracy szkolenia. Szkolenia odbywały się w wymaganych, dla danego stanowiska czasookresach.  Wszyscy pracownicy w dniu kontroli posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp.Aktualne szkolenie posiadał również pracodawca. Zaświadczenia ze szkoleń wstępnych i okresowych przechowywane były  w aktach osobowych pracowników.

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi ZSŁ:

1. Informowanie na bieżąco organu nadrzędnego o konieczności wykonania obowiązków wynikających z decyzji PIS oraz zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.
2. Poinformowanie organu nadrzędnego o złym stanie technicznym zewnętrznych ciągów komunikacyjnych oraz bieżące ich utrzymywanie w stanie nie zagrażającym wypadkom.
3. Maszyny:
   1. przeprowadzenie oceny maszyn, nabytych przed 2003 r. pod kątem spełniania minimalnych wymagań,
   2. przechowywanie maszyn w sposób nie powodujący zagrożeń wypadkowych oraz gwarantujący utrzymanie ich właściwego stanu technicznego,
   3. udostępnienie pracownikowi instrukcji obsługi maszyn.
4. Czynniki chemiczne:
   1. nie stosowanie czynników chemicznych niewiadomego pochodzenia, nie posiadających kart charakterystyki i oryginalnych opakowań,
   2. prowadzenie na bieżąco spisu stosowanych niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie mieszanin chemicznych,
   3. udokumentowane zapoznawanie pracowników z kartami charakterystyki czynników chemicznych wykorzystywanych podczas pracy,
   4. przechowywanie czynników chemicznych w sposób uporządkowany (warsztat konserwatora),
   5. oznaczenie barwami ostrzegawczymi wejścia do pomieszczenia magazynowego, w którym przechowywane są czynniki chemiczne, wykorzystywane przez osoby zatrudnione na stanowiskach sprzątaczek.
5. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze:
   1. zaktualizowanie, w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, rodzajów środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego niezbędnych do stosowania na danym stanowisku pracy oraz przewidywanych okresów użytkowania odzieży i obuwia roboczego,
   2. nie wypłacanie ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze pracownikom zatrudnionym na stanowiskach, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn oraz prace powodujące intensywne brudzenie lub możliwością skażenia odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi,
   3. wyposażenie osoby zatrudnionej na stanowisku rzemieślnika w ochronniki słuchu spełniające wymogi bezpieczeństwa,
   4. dbanie o stan techniczny środków ochrony indywidualnej,
   5. prowadzenie w sposób zgodny z przepisami kart ewidencji wyposażenia.
6. Uporządkowanie warsztatu konserwatora tak aby w sposób właściwy przechowywane były maszyny, czynniki chemiczne, środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze osoby zatrudnionej na stanowisku rzemieślnika.
7. Zaktualizowanie oceny ryzyka zawodowego.
8. Skierowanie następujących pracownikówna okresowe badania profilaktyczne.
9. Bezwzględne egzekwowanie od specjalisty ds. bhp wykonywania zadań wynikających z rozporządzenia w sprawie tej służby.
10. Poinformowanie Dyrektora ZCEMiP o stwierdzonych w czasie kontroli nieprawidłowościach dotyczących wykonywania zadań przez specjalistę ds. bhp.