Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2021 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 26.10 - 17.11.2021 r. przeprowadził kontrolę w Szkole Podstawowej Nr 10 w Szczecinie przy ul. Kazimierza Królewicza 63 (zw. dalej SP 10) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 28.01.2022 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• sposobu prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp poza godzinami pracy pracowników.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• oceny ryzyka zawodowego;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• przeprowadzania badań i pomiarów czynnika szkodliwego wykorzystywanego do uzdatniania wody na basenie szkolnym;
• kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym;
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
• pracy przy monitorach ekranowych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami;
• wykonywania zadań przez służbę bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

SP 10 usytuowane było w budynku wolnostojącym posiadającym 4 kondygnacje: 3 naziemne oraz 1 kondygnację podziemną. Do szkoły przynależała część sportowa składająca się: z pływalni i sali gimnastycznej, połączona z budynkiem szkoły łącznikiem. Budynek posiadał podstawowe instalacje: wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, elektryczną, gazową, odgromową, wentylacyjną i kominową.

Właścicielem ww. budynków jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcąSP 10. Dyrektor SP 10 na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektu i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Dla budynku szkoły prowadzono książkę obiektu budowlanego. Za prowadzenie ww. książki, terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialną była osoba zatrudniona na stanowisku kierownika gospodarczego.

Kontrola książki obiektu wykazała, że w latach 2019 - 2020 w tablicy nr 4 (część VI. Wykaz protokołów kontroli okresowych stanu technicznej sprawności obiektu przeprowadzonych co najmniej raz w roku wskazanych w art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawyz dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351), zwane dalej prawem budowlanym) dokonywano wpisów dotyczących przeglądu sprzętu gaśniczego, co było niezgodne z § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz.U. z 2003 r. Nr 120, poz.1134) w zw. z art. 62 ust. 1 prawa budowlanego, według których wpisy do książki obejmują protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 ustawy prawo budowlane tj. kontroli (co najmniej raz w roku) dotyczących stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) oraz kontroli okresowych, co najmniej raz na 5 lat, polegających na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. Za powyższe nieprawidłowości odpowiadał ówczesny kierownik gospodarczy.

W wyniku kontroli stwierdzono również, że wpisy w książce nie zawierały wydanych zaleceń. Stało to w sprzeczności z postanowieniami § 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego, wg którego wpis do książki powinienokreślać ważne ustalenia zawarte w protokole.

Zarządca obiektu budowlanego przeprowadzał okresowe kontrole stanu technicznego budynku oraz instalacji i przewodów. Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez SP 10, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 prawo budowlane nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektu, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, w tym m.in. odbicie i uzupełnienie odparzonych tynków oraz wykonanie izolacji pionowej. Budynek dopuszczano do dalszej eksploatacji. Osoby przeprowadzające kontrole posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie.

Pracownikom zatrudnionym na stanowiskach robotniczych zapewniono szatnie z szafkami na odzież i obuwie robocze oraz odzież i obuwie własne pracowników.

2. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w SP 10 eksploatowany był dźwig dla osób niepełnosprawnych, dla którego ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzenia prowadzona była Księga rewizyjna urządzenia technicznego.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

W dniu 14.07.2021 r. wykonano czynności dozoru technicznego, które zakończyły się wynikiem pozytywnym. Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. z 2021 r. poz. 272 ze zm.), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzję zezwalającą na eksploatację urządzeń.

3. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od dnia 01.01.2019 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadziła dwukrotnie Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. Przedmiotem kontroli był m.in.: stan sanitarno – techniczny i porządkowy pływalni wraz z pomieszczeniami przynależnymi, tj. szatnie, przebieralnie, chlorownia, stacja uzdatniania oraz realizacji ograniczeń, nakazów, zakazów i zaleceń w związku z wystąpieniem stanu epidemii SARS- CoV-2 w Polsce zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego w tym zakresie.  

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Dyrektor SP 10 na bieżąco informowała organ nadrzędny o wynikach kontroli, wykonywała obowiązki wynikające z powyższych kontroli.

4. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

4.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu SP 10 znajdowały się maszyny i  urządzenia wykorzystywane do obsługi pływalni szkolnej, podczas prac: w kuchni i warsztacie konserwatora, oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi, zatrudniona na stanowisku pracownika do prac lekkich. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

4.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: sprzątaczka, kucharz, pomoc kuchenna, konserwator, woźny. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń, do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych oraz do uzdatniania wody na basenie.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Kontrola wykazała, że niebezpieczne bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane,w tym szczególnie czynniki chemiczne wykorzystywane do uzdatniania wody na basenie. Wszystkie czynniki przechowywane były w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych. Pracodawca posiadał aktualne karty charakterystyki, z którymi zapoznał pracowników. Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

Ustalono, że pracodawca przeprowadzał na bieżąco badania i pomiary stężenia czynnika szkodliwego (podchlorynu sodu) wykorzystywanego do uzdatniania wody na basenie szkolnym. Podczas kontroli przedstawiono rejestr pomiarów chloru wolnego i związanego. Magazyn podchlorynu sodu, tzw. chlorownia posiadała wejście z zewnątrz, przez które dowożone były preparaty, w magazynie był zapewniony dostęp do bieżącej wody oraz natrysk bezpieczeństwa wraz z tzw. oczomyjką na wypadek kontaktu z substancją chemiczną niebezpieczną. Magazyn był utrzymany we właściwym stanie technicznym i porządkowym.

5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Obowiązujące zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w zarządzeniu nr 3f/2019/2020 z dnia 03.09.2019 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad gospodarowania odzieżą i obuwiem roboczym. Załącznik nr 1 do ww. zarządzenia stanowiła „Tabela przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego dla pracowników i nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 10 w Szczecinie” (zw. dalej tabelą norm), w której określono przewidywana okres zużycia ww. środków i odzieży.

Według zapisów ww. tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: ratownik pływalni szkolnej, konserwator, woźny, kucharz, pomoc kuchenna, intendent, sprzątaczka, szatniarka/portierka, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej.

            Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Pracownicy zostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy, spełniające polskie normy (PN), przewidziane w tabeli norm. Dla każdego pracownika prowadzona była indywidualna karta przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Pracodawca dopuścił również używanie przez pracowników (za ich zgodą) własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania polskiej normy (PN), za które wypłacał ekwiwalent pieniężny.

6. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykazy: prac szczególnie niebezpiecznych, uciążliwych lub szkodliwych występujących na stanowiskach pracy w SP 10oraz prac szczególnie uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży oraz dla kobiet karmiących dziecko piersiąstanowiły załącznik (wprowadzony zarządzeniem nr 3g/2019/2020 Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 10 w Szczecinie z dnia 03.09.2019 r.) do obowiązującego  od 1 kwietnia 2018 r. w jednostce regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono: prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na substancje chemiczne, prace przy obsłudze monitorów ekranowych. Pracownicy zapoznając się z regulaminem pracy zostali zapoznane z ww. wykazami.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

W okresie od 01.01.2019 r. do dnia kontroli zwrot kosztów zakupu okularów korekcyjnych do pracy przy monitorze ekranowym otrzymało 4 pracowników. Powyższe wypełniało przepis § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973), według którego pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

7. Wypadki przy pracy

W okresieod 01.09.2018 r. do dnia kontroli w SP 10 zarejestrowano 3 wypadków przy pracy, nie zarejestrowano chorób zawodowych, bądź  podejrzeń o tego typu choroby.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy niezwłocznie przystąpił do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku a po ich ustaleniu do sporządzenia w wymaganych terminach protokołu powypadkowego. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzenia.

Specjalista ds. bhp prowadził na bieżąco rejestr wypadków przy pracy.

8. Ocena ryzyka zawodowego

Ostatnia ocena ryzyka zawodowego w SP 10 została przeprowadzona w sierpniu 2020 r., i dotyczyła stanowisk:nauczyciel oddziału przedszkolnego, pomoc nauczyciela, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej i nauczania zintegrowanego, nauczyciel przedmiotów humanistycznych, matematyczno – fizycznych, przyrody, historii, religii, geografii, języków obcych, biologii, wychowania do życia, wiedzy o społeczeństwie, edukacji dla bezpieczeństwa, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel informatyki, zajęć komputerowych, techniki, nauczyciel bibliotekarz, nauczyciela chemii, nauczyciela wychowania muzycznego/plastyki, nauczyciel wychowawca świetlicy, woźna oddziałowa, kucharz/pomoc kuchenna, ratownik na szkolnym basenie pływackim, intendent, konserwator, sprzątaczka, woźna, szatniarka, konserwator obiektu sportowego,pracownik administracyjno – biurowy, robotnik do prac ciężkich.Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w SP 10.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 we wrześniu 2020 r. dokonano aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, w skład którego wchodził kierownik gospodarczy oraz specjalista ds. BHP.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

 9.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy SP 10, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2018 r. oraz badania okresowe 36 pracowników, tj. 38,3% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Wszyscy pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

10.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu kontroli wynosił 94 osoby. Zadania służby bhp w SP 10 wykonywane były przez specjalistów ds. bhp, zatrudnionych w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Specjaliści ds. bhp: prowadzili wewnętrzne kontrole stanu bhp, informowali dyrektora SP 10 o stwierdzonych zagrożeniach, sporządzali coroczne analizy stanu bhp, brali udział w tworzeniu wewnętrznych zarządzeń oraz instrukcji, brali udział w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, podejmowali wspólne działania mające na celu przestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz wspierania działań dyrektora szkoły mających na celu poprawę warunków pracy.

11. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 316 pracowników (38,3 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy, przeprowadzał pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń. Ustalono ponadto, że 1 osoba zatrudniona w sierpniu 2018 r. na stanowisku robotniczym odbyła wstępne szkolenie w dziedzinie bhp, ogólne i stanowiskowe w jednym dniu roboczym, przekraczając dobowy wymiar czasu pracy pracownika ponieważ wg Załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860 ze zm.) wstępny instruktaż ogólny na stanowiskach robotniczych powinien trwać minimum 3 godziny lekcyjne, instruktaż stanowiskowy 8 godzin lekcyjnych. Przekroczenie dobowego wymiaru czasu pracy wymienionego pracownika było niezgodne z art.  237³ §  3 ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320 ze zm.), według którego szkolenia, w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Za powstałe nieprawidłowości odpowiadał pracownik, do zakresu obowiązków którego należało prowadzenie spraw osobowych pracowników w 2018 r.

W stosunkudo pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Zaświadczenia ze szkoleń przechowywane były w aktach osobowych pracowników. Pracownikom, do stałego korzystania udostępniano ponadto szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy.

Dyrektor SP 10 oraz inne osoby przeprowadzające szkolenia stanowiskowe pracowników posiadali aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców.

III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta zalecił Dyrektorowi:

1. Prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami.
2. Przeprowadzanie szkoleń wstępnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w godzinach pracy pracowników.