Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2021 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 03.02 - 12.03.2021 r. przeprowadził kontrolę w Przedszkolu Publicznym Nr 58 w Szczecinie przy ul. Marlicza 9 (zw. dalej PP 58) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 19.04.2021 r.

 I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• przeprowadzenia pierwszego szkolenia okresowego w dziedzinie bhp pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i administracyjno - biurowych po ponad 12 miesiącach od dnia zatrudnienia;
• nieprzeprowadzania w momencie zatrudnienia szkoleń wstępnych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
• dopuszczania do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego;
• sposobu prowadzenia akt osobowych pracowników;
• braku potwierdzania przez pracowników podpisem na indywidualnych „Kartach ewidencyjnych wyposażenia” faktu otrzymania odzieży, obuwia roboczego lub środków ochrony indywidualnej.

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• oceny ryzyka zawodowego;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• kontroli urządzeń objętych dozorem technicznym.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

PP 58 usytuowane jest w budynku wolnostojącym posiadającym 2 kondygnacje nadziemne oraz 1 kondygnację podziemną. Budynek jest wyposażony we wszystkie podstawowe instalacje: wodno – kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, elektryczną, gazową, odgromową, wentylacyjną i kominową. Powierzchnia zabudowy wynosi 485,9 m².

Do PP 58 przynależy również budynek filii przy ulicy Jaworowej 48, jest to budynek wolnostojący o tradycyjnej konstrukcji 2-kondygnacyjny, podpiwniczony częściowo. Budynek jest wyposażony we wszystkie podstawowe instalacje: wodno – kanalizacyjną, elektryczną, gazową, odgromową, wentylacyjną i kominową. Powierzchnia zabudowy wynosi 252,87 m².

Właścicielem ww. budynków jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcąPP 58. Dyrektor PP 58 na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektu i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Dla budynków PP 58 prowadzono dwie odrębne książki obiektu budowlanego.                  

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Zarządca obiektu budowlanego przeprowadzał okresowe kontrole stanu technicznego budynku oraz instalacji i przewodów. Kontrole obiektów budowlanych, zarządzanych przez PP 58, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333)  nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektu, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, w tym m.in. remont elewacji i rozbiórkę wiatrołapu w budynku PP 58. Budynki dopuszczano do dalszej eksploatacji. Osoby przeprowadzające kontrole posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie.

Pomieszczeniahigieniczno-sanitarne były w stanie technicznymi higienicznym spełniającym wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.Pracownikom zatrudnionym na stanowiskach robotniczych zapewniono szatnie z szafami na odzież i obuwie robocze oraz odzież i obuwie własne pracowników.

2. Techniczne urządzenia podlegające dozorowi technicznemu

W toku kontroli ustalono, że w PP 58 eksploatowane są dwa dźwigi, dla których ustalono formę dozoru pełnego. Dla ww. urządzeń prowadzone były Księgi rewizyjne urządzenia technicznego.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

W dniu 15.01.2021 r. i 21.01.2021 r. wykonano czynności dozoru technicznego, które zakończyły się wynikiem pozytywnym. Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. z 2021 r. poz. 272), na podstawie pozytywnych wyników badań i wykonanych czynności Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego wydał decyzję zezwalającą na eksploatację urządzeń.

3. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

W okresieobjętym kontrolą WKiAW (od 01.01.2018 r. do dnia kontroli WKiAW) w jednostce przeprowadzono dwanaście zewnętrznych kontroli w obszarze nadzoru nad warunkami pracy przez organy państwowe do tego powołane. Kontrole te przeprowadziła: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna oraz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. Przedmiotem kontroli był m.in.: stan sanitarno – higieniczny i techniczny pomieszczeń oraz sprzętu używanego w placówce, przestrzeganie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, spełnienia wymagań dot. bezpieczeństwa żywności.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Dyrektor PP 58 na bieżąco informowała organ nadrzędny o wynikach kontroli, wykonywała obowiązki wynikające z powyższych kontroli. W przypadku niemożności wykonania obowiązków w wyznaczonych terminach zwracała się do organów kontroli o prolongatę terminów.

 4. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

4.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu PP 58 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi, zatrudniona na stanowisku konserwatora. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

 4.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: kucharz, pomoc kuchenna, woźna oddziałowa, konserwator. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac remontowych.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane, bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.

Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

5.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasadywyposażania pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze określało zarządzenie dyrektora PP 58 z dnia 30.09.2017 r. w sprawie zasad i norm przydzielania pracownikom i nauczycielom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego (zwane dalej zarządzeniem w sprawie odzieży). Załącznik do powyższego zarządzenia stanowiła Tabela przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży, obuwia roboczego (zwana dalej tabelą norm). Według zapisów ww. tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: nauczyciel, pomoc nauczyciela, kucharz, pomoc kuchenna, konserwator, intendent, woźna oddziałowa, księgowa.

     Kontrola wykazała uchybienia w zakresie ustalonych w tabeli norm, stanowiącej załącznik do zarządzenia w sprawie odzieży, zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego. Zapis dla środków ochrony indywidualnej o treści „do zużycia” był bezzasadny ponieważ mogą one być stosowane tylko do momentu utraty właściwości ochronnych, co ma wykluczyć zastosowanie niesprawnych środków ochrony przez pracowników. Wykazano jednocześnie, że ten sam zapis „do zużycia” zastosowano przy ustalaniu okresów użytkowania dla odzieży roboczej na stanowisku: konserwatora, woźnej oddziałowej, kucharza oraz pomocy kuchennej, podczas gdy według art. 237⁸ § 1 i art. 237⁹ § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1320) (zw. dalej K.p.),to pracodawca ustala rodzaje, środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 237⁶ § 1 i art. 237⁷ § 1, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego i to pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. Zapis „do zużycia” nie spełnia wymagań wskazanego przepisu. Przyczyną uchybień była błędna interpretacja przepisów ze strony dyrektora, odpowiedzialnego za prawidłowe wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze.

      W 13 przypadkach na 33 poddanych kontroli stwierdzono uchybienia polegające na braku potwierdzania przez pracowników podpisem na indywidualnych „Kartach ewidencyjnych wyposażenia” faktu otrzymania odzieży, obuwia roboczego lub środków ochrony indywidualnej. Osobą odpowiedzialną za prowadzenie i przechowywanie ww. kart w PP 58 był intendent. Według wyjaśnień intendenta powyższe wynikało z przeoczenia.

      Pracownicyzostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy,spełniające polskie normy (PN), przewidziane w tabeli norm. Dla każdego pracownika prowadzona była indywidualna karta przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

 6. Wypadki przy pracy

      W okresie objętym kontrolą nie zarejestrowano w jednostce wypadków przy pracy. Nie zarejestrowano również chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby

 7. Ocena ryzyka zawodowego

 Ocena ryzyka zawodowego w PP 58 została przeprowadzona w listopadzie 2010 r. na stanowiskach:nauczyciel wychowania przedszkolnego, pomoc nauczyciela, pomoc kuchenna, kucharz, pracownik administracyjno - biurowy, konserwator, woźna oddziałowa. Aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dokonywano na bieżąco, ostatniej dokonano we wrześniu 2015 r. Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. starszy specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w PP 58.   

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

 8.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy PP 58, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po 01.01.2018 r. oraz badania okresowe 35 pracowników, tj. 87,5% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.           

Kontrola wykazała, że 1 osoba zatrudniona na stanowisku konserwatora została dopuszczona do pracy bez wstępnych badań, a osoba zatrudniona na stanowisku nauczyciela została dopuszczona do pracy bez badań profilaktycznych. Powyższe naruszyło przepis art. 229 § 1 pkt 1 oraz § 4 K.p., wg którego wstępnym badaniom lekarskim (…) podlegają osoby przyjmowane do pracy, ponadto pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy określonych w skierowaniu na badania lekarskie.    

Pozostali pracownicy zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

 9.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu kontroli wynosił 40 osób.Zadania służby bhp w PP 58 wykonywane były przez starszego specjalistę ds. bhp, zatrudnionego w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.

Nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień powyższym obszarze.

Starszy specjalista ds. bhp: prowadził wewnętrzne kontrole stanu bhp, informował dyrektora PP 58 o stwierdzonych zagrożeniach, sporządzał coroczne analizy stanu bhp, brał udział w tworzeniu wewnętrznych zarządzeń oraz instrukcji, brał udział w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, podejmował wspólne działania mające na celu przestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz wspierania działań dyrektora przedszkola mających na celu poprawę warunków pracy.

 10. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 35 pracowników (87,5 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy, przeprowadzał osoby kierujące pracownikami oraz pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

Na 35 osób objętych kontrolą w stosunku do 1 osoby zatrudnionej na stanowisku intendenta w filii PP 58, stwierdzono uchybienie polegające na tym, że odbyła ona pierwsze szkolenie okresowe, po ponad 12 miesiącach od dnia zatrudnienia na danym stanowisku pracy, co stało w sprzeczności z przepisem § 15 ust. 4w zw. z § 14 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy  (Dz.U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860 ze zm.), (zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie szkolenia), wg którego pierwsze szkolenie okresowe pracowników robotniczych przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.

Przyczyną powyższego było przeoczenie ówczesnego kierownika filii.

Stwierdzono również, że 4 pracowników (2 nauczycieli, woźna oddziałowa, intendent) nie odbyli szkolenia wstępnego przed dopuszczeniem do pracy, Kontrola wykazała ponadto, że pracownik zatrudniony na stanowisku konserwatora nie odbył szkolenia ogólnegow zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem do pracy, natomiast pracownik zatrudniony na stanowisku nauczyciela nie odbył szkolenie stanowiskowego. Powyższe stało w sprzeczności z przepisem art. 237³ § 2 K.p., wg którego pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Za powstałe nieprawidłowości odpowiadał dyrektor przedszkola, do zakresu obowiązków którego należało prowadzenie spraw osobowych pracowników.

W stosunkudo pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Dyrektor PP 58 posiadał aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców.

11. Prowadzenie akt osobowych

Kontrolą objęto sposób prowadzenia akt osobowych, w tym przechowywania zaświadczeń ze szkoleń w dziedzinie bhp oraz orzeczeń z badań profilaktycznych 35 pracowników.

Stwierdzono, że w 13 przypadkach na 35 poddanych kontroli w części B akt osobowych przechowywano dokumentację związaną z ewidencją czasu pracy, tj. wnioski urlopowe. Było to niezgodne z zapisami §6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 2369), według którego pracodawca prowadzi oddzielnie dla każdego pracownika dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracyobejmując m.in. dokumenty związane z ubieganiem się i korzystaniem z urlopu wypoczynkowego.

Wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pracowników były ponumerowane i wprowadzone do wykazu akt.                  

III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi:

1. Odbywanie przez pracowników pierwszych szkoleń okresowych w dziedzinie bhp w wymaganych terminach.
2. Niezwłoczne przeprowadzanie szkoleń wstępnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla nowo zatrudnionych pracowników.
3. Prowadzenia akt osobowych pracowników zgodnie z obowiązującymi przepisami.
4. Nie dopuszczanie do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego.
5. Dostosowanie przepisów wewnętrznych dotyczących zasad przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa pracy oraz specyfiki wykonywanych zadań ma danym stanowisku pracy.
6. Każdorazowe potwierdzanie podpisem przez pracowników na indywidualnych „Kartach ewidencji wyposażenia” faktu otrzymania odzieży i obuwia roboczego lub środków ochrony indywidualnej.