Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2023 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin w okresie 26.01.2023 - 15.02.2023 r. przeprowadził kontrolę w Przedszkolu Publicznym Nr 5 w Szczecinie przy ul. Tomaszowskiej 5,71-671 Szczecin (zw. dalej PP 5) w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ocena kontrolowanych zagadnień, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 28.02.2023 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności     

W badanym zakresie stwierdzono uchybienia i nieprawidłowości dotyczące:

• dopuszczania do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego;
• przeprowadzania instruktażu stanowiskowego pracowników przez osoby nieposiadające udokumentowanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego uprawniającego do przeprowadzania takiego instruktażu;
• przeprowadzenia pierwszego szkolenia okresowego w dziedzinie bhp pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych po ponad 12 miesiącach od dnia zatrudnienia;
• organizacji i wyposażenia szatni pracowniczej;
• wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze;

Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie:

• oceny ryzyka zawodowego;
• pracy przy monitorach ekranowych;
• ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
• przechowywania niebezpiecznych bądź szkodliwych czynników chemicznych;
• realizacji obowiązków wynikających z decyzji zewnętrznych organów kontroli nad warunkami pracy;
• przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz sposobu wykonywania zaleceń wynikających z tych kontroli;
• prowadzenia książki obiektu budowlanego;
• sposobu prowadzenia akt osobowych pracowników.

II. Oceny cząstkowe

1. Obiekty budowlane, pomieszczenia i stanowiska pracy

PP 5 usytuowane jest w budynku wolnostojącym, który posiada 2 kondygnacje naziemne (parter i poddasze użytkowe częściowo niezagospodarowane), 1 kondygnację podziemną, z dachem wykonanym w konstrukcji drewnianej, pokrytym dachówką ceramiczną. Budynek jest wyposażony we wszystkie podstawowe instalacje: kanalizacyjną, instalację centralnego ogrzewania, wody zimnej i wody ciepłej, elektryczną, gazową, piorunochronną, wentylacji mechanicznej. Budynek posiada własną kotłownię wyposażoną w piec opalany na pelet (brykiet drzewny), obsługiwaną przez firmę zewnętrzną na podstawie umowy. Powierzchnia użytkowa przedszkola wynosi 978,20 m².

Właścicielem ww. budynku jest Gmina Miasto Szczecin, a zarządcąPP 5 na podstawie decyzji nr 47/98 Zarządu Miasta Szczecin z dnia 22.10.1998 r.

Dla budynku PP 5 prowadzono książkę obiektu budowlanego. Za prowadzenie ww. książki, odpowiedzialni byli pracownicy: w okresie od 01.09.2014-31.08.2020 i 01.09.2020-31.08.2022 nauczyciele, a od 01.09.2022 do chwili obecnej intendent.

Za terminowe przeprowadzanie kontroli obiektu budowlanego oraz nadzorowanie wykonania zaleceń wynikających z kontroli odpowiedzialny był dyrektor placówki.

 Przeprowadzone w ramach kontroli oględziny wykazały, że szatnia dla pracowników obsługi wyposażonabyłajedyniew czteryszafy, dwie 2 – skrzydłowe oraz dwie pojedyncze, które przeznaczone były do przechowywania odzieży roboczej i odzieży własnej 5 pracowników. W pomieszczeniu tym przechowywano również materiały higieniczne oraz sprzęt służący do sprzątania (odkurzacz). Powyższe nie spełniało wymogów określonych w §8 ust. 1 i 3 oraz §14 ust. 3 Załącznika Nr 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.)w sprawieogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, według którychw szatni powinny być zapewnione miejsca siedzące dla co najmniej 50 % zatrudnionych na najliczniejszej zmianie; szafy na odzież powinny spełniać wymagania Polskiej Normy; szatnia powinna być wyposażona w dwie szafy pojedyncze lub jedną szafę podwójną dla każdego pracownika korzystającego z tej szatni. Jedna szafa pojedyncza lub jedna część szafy podwójnej powinna być przeznaczona na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, zaś druga - na odzież własną pracowników.

Kontrole obiektu budowlanego, zarządzanego przez PP 5, przeprowadzone na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz.2351 ze zm.) nie wykazały zagrożeń dotyczących użytkowania obiektów, zalecono natomiast wykonanie niezbędnych prac remontowych, w tym: naprawa pokrycia dachowego, wykonanie izolacji ścian piwnic, wymiana instalacji centralnego ogrzewania, dokończenie wymiany instalacji wodnej i kanalizacyjnej, termomodernizację budynku.

Dyrektor PP 5 na bieżąco informował właściciela obiektu o stanie technicznym obiektów i terenuzewnętrznego oraz zwracał się z prośbą o wyasygnowanie środków finansowych na wykonanie zaleceń wynikających z kontroli obiektu budowlanego.

Osoby przeprowadzające przeglądy, posiadały stosowne uprawnienia do przeprowadzania kontroli w danym zakresie. W wyniku przeprowadzanych kontroli budynku stwierdzono, iż obiekt nadaje się do dalszego użytkowania i nie zagraża życiu i zdrowiu osób w nich przebywających, pomimo konieczności wykonania szeregu robót remontowych.

2. Zewnętrzne kontrole nad warunkami pracy

Kontrole w obszarze nadzoru nad warunkami pracy (od dnia 01.01.2020 r. do dnia kontroli WKiAW) przeprowadzili:

- Państwowy PowiatowyInspektor Sanitarny - „Kontrola sanitarna w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz przestrzegania wymagań ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych”;

- PowiatowaStacja Sanitarno – Epidemiologiczna– „Kontrola w zakresieprzestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w placówce, przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych”;

- PowiatowaStacja Sanitarno – Epidemiologiczna-  „Kontrola w zakresieprzestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w placówce, przepisów ustawy z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

3. Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy

3.1 Maszyny, sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości

Na wyposażeniu PP 5 znajdowały się maszyny wykorzystywane podczas prac w kuchni, warsztacie konserwatora oraz maszyny służące do utrzymywania czystości i terenów zielonych.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Pracodawca na bieżąco kontrolował stan techniczny maszyn. Okresowego przeglądu maszyn dokonywała osoba legitymująca się uprawnieniami elektrycznymi, zatrudniona na stanowisku konserwatora. Pracownicy mieli bieżący dostęp do instrukcji bhp dotyczących obsługi poszczególnych maszyn.

Do prac uciążliwych, wykonywanych przez pracowników PP 5, należały prace związane z obsługą monitorów ekranowych. Zasady refundacji kosztów zakupu okularów do pracy przy monitorze ekranowym regulowało Zarządzenie Dyrektora nr 28/2021/2022 z dnia 20.06.2022 r. w sprawie zwrotu kosztów za okulary korygujące wzrok.

3.2 Czynniki chemiczne

Prace z wykorzystaniem niebezpiecznych, bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych wykonywały osoby zatrudnione na następujących stanowiskach pracy: woźna oddziałowa, kucharz, pomoc kucharza, intendent, konserwator. Niebezpieczne, bądź stwarzające zagrożenie czynniki chemiczne stosowane były przez pracowników do utrzymania czystości i dezynfekcji pomieszczeń oraz do przeprowadzania drobnych prac konserwacyjnych i remontowych.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Kontrola wykazała, że czynniki chemiczne znajdowały się w oryginalnych opakowaniach, prawidłowo oznakowane i przechowywane bez dostępu osób nieuprawnionych. Pracownicy wykorzystujący podczas pracy czynniki chemiczne mieli bieżący dostęp do informacji zawartych w kartach charakterystyki.Podczaswykonywania prac z użyciem ww. czynników pracownicy byli wyposażeni w rękawice ochronne.

4.Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Obowiązujące zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zostały ustalone w Zarządzeniu Dyrektora Przedszkola Publicznego Nr 5
Nr 20/2021/2022 (brak daty przyjęcia) w sprawie zasad i norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

Załącznik nr 1 do powyższego zarządzenia stanowiła „Tabela norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego”(zw. dalej tabelą norm). Według zapisów tabeli norm w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach: dyrektor, konserwator, intendent, woźna oddziałowa, kucharz, pomoc kucharza, nauczyciel, pomoc nauczyciela, nauczyciel religii, języka angielskiego, logopeda, psycholog, pedagog specjalny, główna księgowa.

Kontrola wykazała, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach:  nauczyciela, intendenta, woźnej oddziałowej nie otrzymali w ustalonych terminach należnej odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, co naruszyło przepis art. 237⁶ § 1 oraz  art. 237⁷ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.), zw. dalej K.p., wg którego  pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach: jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu; ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stwierdzono ponadto, że dla 5. pracowników nie prowadzono indywidualnych kart przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

Przyczyną uchybień była błędna interpretacja przepisów ze strony intendenta, odpowiedzialnego za prawidłowe wyposażanie pracowników w środki ochrony indywidualnej,odzież i obuwie robocze.

 Pozostali pracownicyzostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wymagane do stosowania na danym stanowisku pracy,spełniające Polskie Normy (PN), przewidziane w tabeli norm.

5. Prace szczególnie uciążliwe bądź szkodliwe

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, stanowił załącznik nr 1 do obowiązującego w jednostce Regulaminu pracy. Do wymienionych prac zaliczono m.in.: prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi, prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

Pracownice zapoznając się z regulaminem pracy zostały zapoznane z ww. wykazem

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

6. Wypadki przy pracy

W okresie objętym kontrolą, w PP 5 zarejestrowano 1 wypadek przy pracy, nie zarejestrowano natomiast chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

Ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy zajmował się zespół powypadkowy, w skład którego wchodził specjalista ds. bhp oraz przedstawiciel pracowników.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy niezwłocznie przystępował do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku. Stwierdzono jednocześnie, że wypracowane przez zespół powypadkowy wnioski i środki profilaktyczne były adekwatne do zaistniałych zdarzeń.

Rejestry: wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych były prowadzone na bieżąco.

7. Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego w PP 5 została przeprowadzona w lutym 2015 r., a ostatniej aktualizacji dokonano we wrześniu 2020  r.

W jednostce ocenie ryzyka zawodowego poddano stanowiska: kucharz,  pomoc kucharza, woźna oddziałowa, nauczyciel wychowania przedszkolnego, pomoc nauczyciela, pracownik administracyjno – biurowy, konserwator,  intendent.

Ocenę przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, powołany przez dyrektora, w skład którego wchodził m.in. starszy specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w PP 5.       

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 wewrześniu2020 r. dokonano aktualizacji oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy. Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadził zespół ds. oceny ryzyka zawodowego, w skład którego wchodził starszy specjalistads. BHP.

Kontrola wykazała, że pracodawca ocenił i udokumentował ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą na poszczególnych stanowiskach, zastosował niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz poinformował wszystkich pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

8.Badania profilaktyczne

Badania z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy PP 5, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania tego typu badań. Kontroli poddano wstępne badania lekarskie osób zatrudnionych po dniu 01.01.2017 r. oraz badania okresowe 28 pracowników, tj. 100 % stanu osobowego jednostki w dniu kontroli.

Kontrola wykazała, że 3 osoby zatrudnione na stanowiskach: nauczyciela, woźnych oddziałowych zostały dopuszczone do pracy bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami. Akta osobowe nie zawierały ważnych w momencie zatrudnienia orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na określonym stanowisku. Dopuszczenie pracowników do pracy bez wstępnych badań naruszyło postanowienia art. 229 § 1 pkt 1 oraz § 4 K.p., wg którego wstępnym badaniom lekarskim (…) podlegają osoby przyjmowane do pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy określonych w skierowaniu na badania lekarskie.

Odpowiedzialność za powyższe ponosił dyrektor przedszkola, który kierował pracowników na badania wstępne.

W stosunku do pozostałych pracowników objętych kontrolą nie stwierdzono uchybień, zostali dopuszczeni do pracy na podstawie wydanych przez lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Kierując na badania pracownika pracodawca informował lekarza o warunkach pracy na danym stanowisku, uwzględniając występujące na stanowisku czynniki niebezpieczne, szkodliwe bądź uciążliwe.

9.Służba bhp

Stan zatrudnienia w dniu kontroli wynosił 28osób.Zadania służby bhp w PP 5wykonywane były przez starszego specjalistęds. bhp, zatrudnionegow Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie.

Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w powyższym zakresie.

Specjalista ds. bhpprowadził wewnętrzne kontrole stanu bhp, informował dyrektora PP 5o stwierdzonych zagrożeniach, przedstawiał coroczne analizy stanu bhp, brał udział w tworzeniu wewnętrznych zarządzeń oraz instrukcji, brał istotny udział w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, podejmował wspólne działania mające na celu przestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz wspierania działań dyrektora przedszkolamających na celu poprawę warunków pracy.

10. Szkolenia w dziedzinie bhp

Kontrolą objęto 28 pracowników (100% stanu osobowego jednostki w dniu kontroli).Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzali specjaliści z Ośrodka BHP ZCEMiP, instruktaż stanowiskowy, przeprowadzały osoby kierujące pracownikami oraz pracodawca. Szkolenia okresowe pracowników przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

Na 28 osób objętych kontrolą w stosunku do 2 osób zatrudnionych na stanowiskach: intendenta (zatrudnionego w dn. 02.01.2017 r.)i kucharza (zatrudnionego w dn. 05.03.2018 r.), stwierdzono uchybienie polegające na tym, że odbyli oni pierwsze szkolenie okresowe, po ponad 12 miesiącach od dnia zatrudnienia na danym stanowisku pracy, co stało w sprzeczności z § 15 ust. 4rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180 poz. 1860 ze zm.), zw. dalej rozporządzeniem w sprawie szkolenia, wg którego pierwsze szkolenie okresowe pracowników przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach (dotyczy osób zatrudnionych na stanowiskach wymienionych w § 14 ust. 2 pkt 2-6 rozporządzenia w sprawie szkolenia).

W wyniku kontroli ustalono, że z spośród 4. osób przeprowadzających instruktaż stanowiskowy pracowników, 3. z nich (nauczyciel, obecny intendent, poprzedni intendent) nie było przeszkolonych i nie posiadało udokumentowanych kwalifikacji uprawniających do przeprowadzania instruktażu stanowiskowego, co stało w sprzeczności z § 11 ust. 5 rozporządzenia w sprawie szkolenia, według którego instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoba ta posiada odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz jest przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Za powstałe nieprawidłowości odpowiadał dyrektor PP 5, do zakresu obowiązków którego należało prowadzenie spraw osobowych pracowników, w tym kierowanie pracowników na szkolenia, przeprowadzanie szkoleń stanowiskowych.

W stosunkudo pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp.

Dyrektor PP 5 posiadał aktualne szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. 

III. Uwagi i zalecenia

Przedstawiając powyższe oceny i uwagi, stosownie do § 35 ust. 4 Załącznika Nr 2 do Zarządzenia w sprawie kontroli Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP 5:

1. Niedopuszczanie do pracy pracowników bez ważnego orzeczenia lekarskiego.
2. Przeprowadzanie dla pracownikówpierwszych szkoleń okresowych w dziedzinie bhp w wymaganych terminach.
3. Skierowanie pracowników prowadzących szkolenie z instruktażu stanowiskowego na szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracodawców i osób kierujących pracownikami.
4. Zorganizowanie i wyposażenie szatni pracowniczej w sposób odpowiadający obowiązującym w tym zakresie przepisom.
5. Wydanie pracownikom odzieży i obuwia roboczego zgodnie z obowiązującą w jednostce „Tabelą norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego dla pracowników PP 5”.
6. Założenie wszystkim pracownikom indywidualnych kart przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.