Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2018 roku

 Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin na przełomie stycznia i lutego 2018 roku przeprowadził kontrolę, w Przedszkolu Publicznym Nr 3, ul. Potulicka 62, 70-230 Szczecin (zw. dalej PP3), w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej bhp).

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości dotyczyły:

• dopuszczenia pracowników do pracy bez aktualnych badań lekarskich,
• dopuszczenia pracowników do pracy bez wstępnych szkoleń dziedzinie bhp oraz prowadzenia szkoleń poza godzinami pracy pracowników,
• nieprzeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego w wymaganych terminach oraz braku wymaganych wpisów w książce obiektu budowlanego,
• nie prowadzenia dokumentacji z badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy,
• niewyposażenia pracowników zatrudnionych na stanowiskach konserwatorów w odzież i obuwie robocze niezbędne do wykonywania prac na zewnątrz obiektu,
• niewywiązywania się specjalisty ds. bhp z obowiązków wynikających
  z rozporządzenia w sprawie służby bhp,
• braku w Regulaminie pracy zapisów dotyczących sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym.

Nie stwierdzono uchybień w zakresie:

• wypadków przy pracy,
• stosowania i przechowywania niebezpiecznych bądź stwarzających zagrożenie czynników chemicznych,
• przeprowadzania kontroli urządzenia objętego dozorem technicznym.

II. Oceny cząstkowe

1. Badania profilaktyczne i szkolenia w dziedzinie bhp

1.1 Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne wykonywane były na podstawie umów zawieranych pomiędzy PP3, a jednostką służby zdrowia uprawnioną do wykonywania badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.

Kontrolą objęto pracowników zatrudnionych po 01.01.2016 r. oraz pozostałych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, ogółem 32 osoby (59% stanu osobowego jednostki). W stosunku do 7 osób objętych kontrolą stwierdzono nieprawidłowości polegające na dopuszczeniu pracowników do pracy bez badań profilaktycznych.

Powyższe było niezgodne z  art. 229§  4ustawy z dnia 26 czerwca1974 r. Kodeks pracy   (zw. dalej K.p.), wg którego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Przyczyną stwierdzonych nieprawidłowości była niewystarczająca znajomość przepisów w powyższym zakresie ze strony pracownicy odpowiedzialnej za prowadzenie spraw osobowych pracowników.

W stosunku do pozostałych osób objętych kontrolą nie stwierdzono nieprawidłowości bądź uchybień. Pracownicy posiadali aktualne badania profilaktyczne.

1.2 Szkolenia w dziedzinie bhp

Szkolenia wstępne: instruktaż ogólny przeprowadzał specjalista ds. bhp, wykonujący zadania służby bhp w PP3; instruktaż stanowiskowy przeprowadzał Dyrektor PP3. Szkolenia okresowe przeprowadzane były przez podmioty zewnętrzne uprawnione do przeprowadzania tego typu szkoleń.

Na 32 osoby objęte kontrolą w stosunku do 2 osób stwierdzono uchybienie polegające na tym, że osoba zatrudniona na stanowisku nauczyciela oraz osoba zatrudniona na stanowisku pomocy nauczyciela odbyły pierwsze szkolenie okresowe po ponad 12 miesiącach od dnia zatrudnienia na danym stanowisku pracy, co stało w sprzeczności z przepisem § 15 ust. 4rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej rozporządzeniem w sprawie szkoleń w dziedzinie bhp), wg którego pierwsze szkolenie okresowe pracowników administracyjno - biurowych oraz pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.

Ustalono ponadto, że 4 osoby zatrudnione na stanowiskach robotniczych odbyły wstępne szkolenie w dziedzinie bhp, ogólne i stanowiskowe w jednym dniu roboczym, przekraczając dobowy wymiar czasu pracy pracownika ponieważ wg Załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie szkoleń w dziedzinie bhp szkolenie wstępne instruktaż ogólny na stanowiskach robotniczych powinien trwać minimum 3 godziny lekcyjne, instruktaż stanowiskowy 8 godzin. Przekroczenie dobowego wymiaru czasu pracy wymienionych pracowników było niezgodne z art.  237³ §  3 K. p., wg którego  szkolenia, w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Za powstałe nieprawidłowości odpowiadał pracownik, do zakresu obowiązków którego należało prowadzenie spraw osobowych pracowników.

Pozostali pracownicy objęci kontrolą posiadali aktualne szkolenia w dziedzinie bhp, wymagane dla danej grupy pracowników.

2. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy

PP3 zarządzało 1 obiektem budowlanym, właścicielem którego była Gmina Miasto Szczecin.

Ujawniono nieprawidłowości w zakresie przeprowadzania kontroli obiektu budowlanego oraz prowadzenia książki obiektu budowlanego.

Nie przeprowadzono w wymaganych terminach kontroli instalacji piorunochronnej oraz kontroli elementów budynku narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne. Ostatnia kontrola instalacji piorunochronnej została przeprowadzona w maju 2012 r., podczas gdy wg  art. 62 ust.1 pkt 2 ustawy  z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu (…); kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.

Kontrola obiektu budowlanego w zakresie stanu technicznego elementów budynku, budowli narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu przeprowadzona została 24.09.2016 r., co było niezgodne z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a ww. ustawy, wg którego kontrole w tym zakresie winny być przeprowadzane co najmniej raz w roku.

Nieprawidłowości odnotowano również w zakresie prowadzenia książki obiektu budowlanego, w której nie dokonano wpisów protokołów z kontroli: rocznych polegających na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu; 5 letnich stanu technicznego i przydatności obiektu budowlanego do użytkowania; instalacji piorunochronnych;  instalacji kominowych (od 2015 r.); instalacji gazowej (z 2016 r.), a wg § 6 ust. 1rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca
2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanegowpisy do książki powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu.

Przyczyną ujawnionych nieprawidłowości była niewystarczająca znajomość przepisów w powyższym zakresie ze strony zarządcy obiektu.

Przeprowadzone w ramach kontroli oględziny wykazały ponadto, że na ciągu komunikacyjnym pomieszczeń piwnicznych znajdowały się zdjęte w czasie robót remontowych zużyte oprawy oświetleniowe, które  w znacznym stopniu ograniczały przejście, co pozostawało w sprzeczności § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wg którego dróg, przejść i dojazdów pożarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu, sprzętem i innymi przedmiotami.

Do zakończenia kontroli przeprowadzono badania i pomiary instalacji piorunochronnej.

3. Badania i pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy

Decyzją Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w kwietniu 2016 r. zobowiązano Dyrektora PP3 do uaktualnienia pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (stężenie tlenku węgla), występujących na stanowiskach pracy w kuchni przedszkolnej.

Kontrola wykazała, żebadania i pomiary wykonano w terminie określonym w ww. decyzji natomiast nie była prowadzona dokumentacja dotycząca wyników ww. badań i pomiarów, a wg  § 18 ust. 1 i 2, § 18 oraz § 19 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia  2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy pracodawca prowadzi na bieżąco rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy, zwany dalej "rejestrem", którego wzór jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Pracodawca wpisuje na bieżąco wyniki badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów, zwanej dalej "kartą", której wzór jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Przyczyną nieprawidłowości był brak wiedzy Dyrektora PP3 o takim obowiązku oraz brak współpracy specjalisty ds. bhp, z dyrektorem przedszkola dotyczący doradztwa w zakresie stosowania przepisów i zasad bhp, podczas gdy wg § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (zw. dalej rozporządzeniem w sprawie służby bhp) do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Po stwierdzeniu nieprawidłowości Dyrektor PP3 niezwłocznie sporządziła wymaganą dokumentację.

4. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze

Zasady i normy przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego ustalone zostały w zakładowym regulaminie pracy.

Pracodawca dopuścił używanie przez pracowników (za ich zgodą) własnej odzieży i obuwia roboczegospełniających wymagania normy, za które wypłacał ekwiwalent pieniężny.

Według ustaleń kontroli na stanowiskach konserwatorów nie ustalono odzieży i obuwia roboczego niezbędnego do wykonywania prac na zewnątrz budynku w zmiennych warunkach atmosferycznych, podczas gdy wg art. 237⁸ §  1 Kp. pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne (...).

Nie stwierdzono uchybień w pozostałym zakresie. Pracownicy wyrazili pisemną zgodę na wypłatę ekwiwalentu w zamian za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego. Prowadzone podczas kontroli oględziny wykazały, że stosowana przez pracowników odzież i obuwie robocze spełniała wymagania Polskiej Normy. Pracodawca zapewnił ponadto pracownikom możliwość prania odzieży roboczej na terenie przedszkola.

5. Wykonywanie zadań przez służbę bhp

Osoba wykonująca zadania służby bhp w PP3 zatrudniona była w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej i posiadała udokumentowane kwalifikacje głównego specjalisty ds. bhp.

Większość nieprawidłowości i uchybień stwierdzonych podczas kontroli spowodowana była niewłaściwym wykonywaniem zadań przez ww., szczególnie w zakresie prowadzenia doradztwa dotyczącego stosowania przepisów i zasad bhp, do czego wymienionego zobowiązywał przepis § 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego do zakresu działania służby bhp należy doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stwierdzono ponadto, że w okresie od 01.01.2016 r. do 18.01.2018 r. wymieniony  przeprowadził tylko 1 kontrolę stanu bhp na terenie jednostki (w dniu 18.01.2018 r. wyłącznie na stanowiskach pracy w kuchni przedszkolnej). Kontrola została przeprowadzona na wniosek intendenta PP3. Wyników kontroli specjalista ds. bhp nie przedstawił Dyrektorowi PP3.

Przeprowadzenie jednorazowej kontroli w tak ograniczonym zakresie nie wypełniało obowiązków służby bhp ujętych w § 2, ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia w sprawie służby bhp, wg którego do zakresu działania służby bhp należy przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę; bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń.

Stwierdzono ponadto szereg nieprawidłowości w sporządzanych przez służbę bhp analizach stanu bhp za rok 2016 i 2017. Polegały one na tym, że bez dostępu do dokumentów, bezpodstawnie stwierdzał, że wszyscy pracownicy mają aktualne badania profilaktyczne, aktualne szkolenia w dziedzinie bhp oraz, że przeprowadzone są wszystkie wymagane kontrole wynikające z ustawy Prawo budowlane.

Bezpodstawność tego typu stwierdzeń została wykazana w niniejszym wystąpieniu. Ww. stwierdzenia mogły być mylące dla Dyrektora PP3, co do stanu bhp w jednostce.

6. Ocena ryzyka zawodowego

Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadzono w listopadzie 2017 r. dla następujących stanowisk pracy: nauczyciel wychowania przedszkolnego; pomoc nauczyciela; pracownik administracyjno - biurowy (gł. księgowa), pracownik administracyjno - biurowy (intendent), kucharz, pomoc kuchenna; konserwator; woźna oddziałowa. W ocenie brał udział główny specjalista ds. bhp.

Stwierdzono jednostkowe uchybienie polegające na braku zapisów w Regulaminie pracy PP3 dotyczących sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym występującym na danym stanowisku pracy a wg art. 104¹ §  1 pkt. 8 K.p.Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności (...) sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się  z wykonywaną pracą.

Nie stwierdzono natomiast uchybień w dokumentacji oceny ryzyka zawodowego. Ocena zawierała wymagane elementy, takie jak: opisy ocenianych stanowisk pracy, wyniki oceny dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; datę sporządzenia oceny; osoby przeprowadzające ocenę. Wszyscy pracownicy byli zapoznani z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą.

7. Czynniki chemiczne

W jednostce stosowano niebezpieczne mieszaniny chemiczne, bądź mieszaniny stwarzające zagrożenie do prac związanych z utrzymaniem czystości obiektu, do konserwacji oraz dezynfekcji.

Pracodawca posiadał aktualny spis oraz karty charakterystyk stosowanych mieszanin, jak również zapoznał pracowników zagrożeniami związanymi z ich stosowaniem oraz sposobem ochrony przed zagrożeniami. Nie wniesiono również uwag do sposobu przechowywania niebezpiecznych bądź stwarzających zagrożenie mieszanin. Pracownicy stosujący ww. mieszaniny byli wyposażeni w wymagane środki ochrony indywidualnej.

8. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

W okresie objętym kontrolą nie zarejestrowano w jednostce wypadków przy pracy. Nie zarejestrowano również chorób zawodowych, bądź podejrzeń o tego typu choroby.

9. Urządzenie objęte dozorem technicznym

Na wyposażeniu jednostki znajdował się dźwig towarowy objęty dozorem technicznym.

Nie stwierdzono uchybień w zakresie eksploatacji i kontroli urządzenia objętego dozorem technicznym. Urządzenie posiadało aktualną decyzję prezesa UDT zezwalającą na jego eksploatację do dnia 30.09.2018 r.

III. Uwagi i zalecenia

Prezydent Miasta Szczecin zalecił Dyrektorowi PP3:

1. Niedopuszczanie pracowników do pracy bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.
2. Niedopuszczanie pracowników do pracy bez aktualnych szkoleń  w dziedzinie bhp.
3. Przeprowadzanie ww. szkoleń w godzinach pracy pracowników.
4. Wzmożenie nadzoru nad sposobem wykonywania obowiązków przez pracownika odpowiedzialnego za prowadzenie spraw osobowych pracowników.
5. Przeprowadzanie kontroli instalacji odgromowej w wymaganych terminach.
6. Niezwłoczne przeprowadzenie kontroli elementów budynku narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania.
7. Niezwłoczne uzupełnienie wpisów w książce obiektu budowlanego protokołów z kontroli: rocznych polegających na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu; 5 letnich stanu technicznego i przydatności obiektu budowlanego do użytkowania; instalacji piorunochronnych;  instalacji kominowych (od 2015 r.); instalacji gazowej (z 2016 r.) oraz prowadzenie książki obiektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami.
8. Wyposażenie konserwatorów w odzież i obuwie robocze niezbędne do wykonywania prac na zewnątrz budynku w zmiennych warunkach atmosferycznych.
9. Służba bhp:
   1. zobowiązanie specjalisty ds. bhp do wykonywania zadań należących do tej służby, wynikających z rozporządzenia w sprawie służby bhp,
   2. bieżące egzekwowanie wykonywania zadań,
   3. poinformowanie Dyrektora Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej w Szczecinie o nie wykonaniu i nienależytym wykonywaniu zadań służby bhp przez osobę wskazaną w umowie.
10. Wprowadzenie do Regulaminu pracy zapisów dotyczących sposobu informowania pracowników o ryzyku zawodowym występującym na danym stanowisku pracy.