Kontrole przeprowadzone przez WKiAW w 2015 roku

Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Szczecin (zw. dalej WKiAW) w grudniu 2015 r. przeprowadził kontrolę z zakresu stanu realizacji zaleceń pokontrolnych, wydanych po kontroli P/8/14 w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii Nr 2 ul. Jagiellońska 58, 70-382 Szczecin. Ocena kontrolowanego zagadnienia, wnioski i zalecenia pokontrolne zawarte zostały w sprawozdaniu pokontrolnym z dnia  05.01.2016 r.

I. Ocena ogólna kontrolowanej działalności

Kontrola wykazała, że prawidłowo zrealizował Pan zalecenia pokontrolne dotyczące:

1. Wykonania decyzji PSP.
2. Dostosowania Tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących przepisów oraz rodzajów prac wykonywanych w jednostce. .
3. Założenia pracownicy karty ewidencji wyposażenia.
4. Uzupełnienia w kartach ewidencji wyposażenia zapisów dotyczących wydanych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz prowadzenie kart na bieżąco.
5. Wzmożenia nadzoru i egzekwowanie od zespołu powypadkowego obowiązków w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.
6. Niedopuszczania do pracy pracowników bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami.
7. Niedopuszczania do pracy pracowników bez wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp.
8. Przeprowadzania szkoleń w dziedzinie bhp w godzinach pracy.
9. Dostosowania przepisów wewnętrznych w zakresie wyposażania pracowników w okulary korekcyjne do pracy przy monitorach ekranowych do przepisów ogólnych.

Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości dotyczyły realizacji zalecenia w zakresie: wyposażania pracowników w odzież i obuwie robocze;  dokumentacji oceny ryzyka zawodowego oraz wykonywania zadań przez służbę bhp.

II. Oceny cząstkowe

1. W trybie niezwłocznym wykonanie decyzji PSP

W 2007 roku Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie  wydała decyzję zawierającą 7 obowiązków w zakresie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych w MOS2. Kontrola WKiAW przeprowadzona w 2014 r. wykazała, iż wykonano wszystkie obowiązki wynikające z ww. decyzji, poza obowiązkiem o treści: „Przeszklone ścianki wykonane w konstrukcji z materiałów palnych wydzielające poszczególne grupy wychowawcze, dostosować do wymagań obowiązujących przepisów (…)”.

Powyższy obowiązek wykonany został w czerwcu 2015 r. o czym pismem znak: MOS-2/648/42/267/2015/GB z dnia 03.07.2015 r. poinformowano Komendanta Miejskiego Straży Pożarnej w Szczecinie.

Nie stwierdzono uchybień w realizacji powyższego zalecenia. Obowiązek wynikający z decyzji został wykonany niezwłocznie po otrzymaniu środków finansowych od organu nadrzędnego.

WKiAW pozytywnie ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna).

2. Dostosowanie Tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego do obowiązujących przepisów oraz rodzajów prac wykonywanych w jednostce

W dniu 24.04.2015 r. wprowadzono w jednostce nowy Regulamin pracy. Załącznik nr 2 do Regulaminu stanowiły zasady oraz normy przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego na poszczególnych stanowiskach pracy, w tym „Tabela norm przydziału (…)”, zw. dalej Tabelą, wg której w środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze wyposażano pracowników zatrudnionych na następujących stanowiskach pracy:  nauczyciel – bibliotekarz, nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel praktycznej nauki zawodu kucharz, nauczyciel praktycznej nauki zawodu monter zabudów i robót wykończeniowych,  kierownik gospodarczy, kierowca – magazynier, intendent, sprzątaczka, kucharka, kucharz, woźna, praczka, konserwator, dozorca.

Kontrola zakwestionowała zapisy w Tabeli dotyczące obuwia roboczego  o treści:  „ Na (…) miesięcy lub do czasu utraty ich cech użytkowych w stopniu uniemożliwiającym dokonanie napraw” na następujących stanowiskach: nauczyciel wychowania fizycznego, nauczyciel praktycznej nauki zawodu, kucharz;  nauczyciel praktycznej nauki zawodu monter zabudów i robót wykończeniowych; intendent; sprzątaczka; kucharka; kucharz;  woźna; praczka; konserwator; dozorca. Tego typu zapis sugeruje bowiem, że pracodawca może wydłużać okresy użytkowania poza okresy ustalone w Regulaminie pracy i konsultowane z przedstawicielami pracowników. Zakwestionowano również: zaliczenie, na stanowisku nauczyciela praktycznej nauki zawodu oraz stanowisku dozorcy: „trzewików lub półbutów z ochroną palców” do obuwia roboczego, zamiast do obuwia ochronnego. Sama nazwa obuwia wskazuje, że ma ono chronić palce przed urazami, a zatem jest to obuwie ochronne.

WKiAW pozytywnie, z uchybieniami, ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna z uchybieniami).

3. Wyposażenie  w należne środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze pracowników

Kontrolą objęto karty ewidencji wyposażenia 12 pracowników.
Z ustaleń kontroli wynikało, iż:

• nauczyciele bibliotekarze, wg Tabeli winni otrzymywać: fartuch płócienny  szt. 2 co 24 miesiące lub fartuch syntetyczny szt. 2 co 36 miesięcy oraz kamizelkę ciepłochronną (odzież ochrona). Pracownice otrzymały:  fartuchy w styczniu 2014 r., kamizelki ciepłochronne w listopadzie 2014 r. W listopadzie 2014 r  pracownice otrzymały również obuwie robocze. Obowiązek wyposażania ww. pracownic w obuwie robocze został zniesiony w kwietniu 2015 r., po wejściu w życie nowego Regulaminu pracy.
• nauczyciel praktycznej nauki zawodu, kucharz,  wg Tabeli winien otrzymywać:nakrycie głowy białe szt. 2 co 24 m-ce, fartuch biały szt. 2 co 18 m-cy, fartuch przedni, zapaskę szt. 2 co 24 m-ce, obuwie na spodach p/poślizgowych co 12 m-cy. Pracownik otrzymał: nakrycie głowy szt. 2 w kwietniu 2014 r.,  fartuch biały szt. 2 w lipcu 2014 r.,  fartuch przedni/zapaskę szt. 2 w październiku 2015 r., obuwie na spodach p/poślizgowych w październiku 2015 r.,
• kucharz,  wg Tabeli winien otrzymywać: czepek biały szt. 2 co 18 m-cy,  bluzę  oraz spodnie płócienne białe 3  kpl. lub  fartuch biały 3  szt. co 18 m-cy,  obuwie na spodach p/poślizgowych co 18 m-cy,  fartuch przedni, zapaskę szt. 2 co 18 m-cy, fartuch wodoodporny (ochronny). Pracownik otrzymał wszystkie przedmioty w grudniu 2015 r.,
• praczka,  wg Tabeli winna otrzymywać:  obuwie na spodach p/poślizgowych co 18 m-cy,  fartuch szt. 2 co 18 m-cy, fartuch wodoodporny i kamizelkę ocieplaną (środki ochrony). Pracownica otrzymała wszystkie przedmioty w październiku 2015 r.,
• kierownik administracyjno – gospodarczy,  wg Tabeli winien otrzymywać: fartuch syntetyczny co 36 miesięcy oraz kamizelkę ciepłochronną (środek ochrony). Pracownik otrzymał: fartuch w lipcu 2014 r., kamizelkę w listopadzie 2015 r.,

Kontrola wykazała, iż 3 pracowników nadal nie  otrzymywało, w ustalonych terminach, należnej odzieży i obuwia roboczego, co naruszyło postanowienia  art. 237⁷§ 1 ustawy z dnia  26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy, zw. dalej k.p., wg którego pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowinieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach.

WKiAW pozytywnie, z uchybieniami, ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna z uchybieniami).

4. Założenie karty ewidencji wyposażenia dla Mirosławy Pawłowskiej

Kartę ewidencji wyposażenia założono w marcu 2014 r. Od dnia założenia kartę prowadzono na bieżąco.  WKiAW pozytywnie ocenił realizację ww. zalecenia (ocena pozytywna).

5. Uzupełnienie w kartach ewidencji wyposażenia zapisów dotyczących wydanych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego następującym pracownikom oraz prowadzenie kart na bieżąco

Nie stwierdzono uchybień w powyższym zakresie. Wszystkie książki prowadzone były prawidłowo.

WKiAW pozytywnie ocenił realizację ww. zalecenia (ocena pozytywna).

6. Wzmożenie nadzoru i egzekwowanie od zespołu powypadkowego obowiązków w zakresie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy

W dniu 19.02.2015 r. wypadkowi przy pracy uległa osoba zatrudniona na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego. Ustalaniem okoliczności
i przyczyn wypadku zajmował się zespół powypadkowy, w skład którego wchodził specjalista ds. bhp oraz społeczny inspektor pracy.
Kontrola nie wniosła uwag do dokumentacji postępowania powypadkowego. Postępowanie zostało wszczęte bez zbędnej zwłoki. Zespół powypadkowy ustalił, adekwatne do okoliczności, przyczyny wypadku oraz wypracował właściwe wnioski i zalecenia z zaistniałego zdarzenia.WKiAW pozytywnie ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna).

7. Niedopuszczanie do pracy pracowników bez wstępnych badań z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami

Kontrolą objęto wstępne badania lekarskie pracowników zatrudnionych po 01.09.2014 r.

Nie stwierdzono uchybień w realizacji powyższego zalecenia. Wymienieni pracownicy zostali dopuszczeni do pracy po uzyskaniu orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.

WKiAW pozytywnie ocenił realizację ww. zalecenia (ocena pozytywna).

8. Niedopuszczanie do pracy pracowników bez wstępnych szkoleń  w dziedzinie bhp

9. Przeprowadzanie szkoleń w dziedzinie bhp w godzinach pracy

Kontrolą objęto wstępne szkolenia w dziedzinie bhp pracownikówzatrudnionych po 01.09.2014 r.

Nie stwierdzono uchybień w realizacji zaleceń dotyczących szkoleń w dziedzinie bhp. Pracownicy objęci kontrolą zostali dopuszczeni do pracy po odbyciu wstępnych szkoleń w dziedzinie bhp. Wszystkie szkolenia odbywały się w godzinach pracy pracowników.

WKiAW pozytywnie, ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna).

10. Dostosowanie przepisów wewnętrznych w zakresie wyposażania pracowników w okulary korekcyjne do pracy przy monitorach ekranowych do przepisów ogólnych

Zasady wyposażania pracowników w okulary korekcyjne do pracy przy monitorze ekranowym regulowało zarządzenie wewnętrzne z dnia 09.05.2014 r. Zgodnie z zapisami zarządzenia pracodawca zobowiązał się do zwrotu kosztów zakupu okularów przez uprawnionego pracownika do wysokości 350,00 zł.

Nie stwierdzono uchybień w wewnętrznym zarządzeniu. Zapisy zarządzenia były spójne z zapisami   rozporządzenia  Ministra Pracy i Polityki Socjalnejz dnia 1 grudnia 1998 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

WKiAW pozytywnie ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna).            

11. Dostosowanie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego do obowiązujących przepisów oraz zagrożeń występujących na poszczególnych stanowiskach pracy

W dokumentacji oceny ryzyka zawodowego, przedstawionej do kontroli w 2014 r. brak było: wyszczególnienia stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów na następujących stanowiskach pracy: konserwator, dozorca, sprzątaczka, nauczyciel zawodu, nauczyciel chemii, fizyki i techniki,  gdy jednocześnie w zagrożeniach znalazły się zapisy: „Pochwycenie przez obracające się elementy maszyn” lub „Ostrza, ostre krawędzie, ruchome elementy urządzeń technicznych”. W ocenie nie uwzględniono również stosowanych przez pracowników środków ochrony indywidualnej. Stwierdzono ponadto, że na stanowisku nauczyciela chemii, fizyki i techniki nie uwzględniono następujących zagrożeń: „hałas; przeciążenie układu ruchu; potkniecie się i upadek na tym samym poziomie”. Na stanowisku nauczyciela chemii jako zagrożenie wskazano „Chemiczne czynniki o działaniu toksycznym; Chemiczne czynniki o działaniu uczulającym lub drażniącym” podczas gdy w jednostce, na lekcjach chemii, nie stosowano czynników chemicznych.

Kontrola realizacji powyższego zalecenia wykazała, że ocena ryzyka zawodowego nie została zweryfikowana po wydaniu zalecenia. Nadal nie dostosowano dokumentacji oceny do obowiązujących przepisów oraz stanu faktycznego w jednostce. W opisie stanowisk pracy: konserwatora, dozorcy, sprzątaczki, nauczyciela zawodu nadal brak było wyszczególnienia stosowanych przez pracowników maszyn, narzędzi i materiałów, a wg § 39a  ust. 3 pkt 1 a  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów.

Na stanowisku nauczyciela chemii jako zagrożenie nadal widniały „Chemiczne czynniki o działaniu toksycznym”, pomimo że pracownia chemiczna nie była wyposażona w tego typu czynniki.

Nie uwzględniono ponadto stosowanych przez pracowników, a wynikających z Regulaminu pracy, środków ochrony indywidualnej na stanowisku: nauczyciela praktycznej nauki zawodu „monter zabudów i robót wykończeniowych”: kurtki ocieplanej, hełmu ochronnego.

Na stanowisku kucharza jako środek ochrony wymieniono „okularyochronne” podczas gdy w Tabeli przydziału środków ochrony nie uwzględniono okularów ochronnych na stanowisku kucharza. Uwzględniono natomiast fartuch wodoodporny, którego nie przewidziano do stosowania w ocenie ryzyka zawodowego przy zagrożeniu: „Kontakt ze środowiskiem mokrym”. W zagrożeniu, jakim są oparzenia na stanowisku kucharza, w działaniach korygujących wymieniono „Używanie sprzętu ochrony: okulary, rękawice, fartuchy”, podczas gdy w Tabeli pojawia się tylko jeden środek ochrony: fartuch przedni wodoodporny.Jaskrawym przykładem niewłaściwie przeprowadzonej oceny było: na stanowisku konserwatora dla zagrożenia jakim jest hałas podczas prac z użyciem elektronarzędzi, działania korygujące to „Stosowanie ćwiczeń relaksujących”. Nie wskazano żadnych środków chroniących pracownika przed szkodliwym działaniem hałasu (np. ochronniki słuchu). Przewidziane do stosowania, na stanowisku konserwatora, środki ochrony indywidualnej, wynikające z oceny ryzyka zawodowego, były rozbieżne ze środkami ochrony wskazanymi w zakładowym Regulaminie pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia kontrola stwierdziła, iż dokumentacja oceny ryzyka zawodowego praktycznie nie została zweryfikowana pod kątem zaleceń wydanych po kontroli P/20/14. Przyczyną uchybień była zła interpretacja przepisów przez specjalistę ds. bhp, wykonującego zadania tej służby w MOS2.

WKiAW negatywnie ocenił realizację ww. zalecenia (ocena negatywna).

12. Egzekwowanie od służby bhp obowiązków wynikających z rozporządzenia w sprawie tej służby

Zadania służby bhp w MOS2 wykonywał specjalista ds. bhp, zatrudniony w Ośrodku BHP Zachodniopomorskiego Centrum Edukacji Morskiej i Politechnicznej.

W okresie od maja 2014 r., do dnia kontroli specjalista ds. bhp: przedstawił pracodawcy analizę stanu bhp za 2014 r., ponadto brał udział w:  wewnętrznych kontrolach stanu bhp (08.08.2014 r. oraz 06.07.2015 r.);  ocenie ryzyka zawodowego; ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy;  tworzeniu nowego Regulaminu pracy oraz wewnętrznego zarządzenia w sprawie wyposażania pracowników w okulary korekcyjne do pracy przy monitorze ekranowym.

Pomimo znacznej poprawy w zakresie realizacji zadań przez specjalistę ds. bhp, nadal część zadań wynikająca z zapisu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy wykonywana była nieskutecznie, o czym świadczyły ustalenia kontroli dotyczące oceny ryzyka zawodowego oraz przydziału pracownikom środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.

WKiAW pozytywnie z uchybieniami ocenił realizację zalecenia (ocena pozytywna z uchybieniami).

III. Uwagi i zalecenia

Dyrektor  WKiAW zalecił Dyrektorowi MOS2:

1. Skorygowanie zapisów w Tabeli przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego.
2. Wydawanie pracownikom, w ustalonych terminach, należnej odzieży i obuwia roboczego.
3. Dostosowanie oceny ryzyka zawodowego do obowiązujących przepisów i stanu faktycznego w jednostce.
4. Zobowiązanie specjalisty ds. bhp do prawidłowego wykonywania obowiązków służby bhp.