Pomniki i tablice w Szczecinie

Nazwa:

Krzyż Katyński

Rodzaj:

Pomnik

Autor:

Jakub Lewiński

Czas powstania:

1990

Materiał:

stal, granit impala, głazy narzutowe, płyty marmurowe

Lokalizacja:

Cmentarz Centralny, na dawnym pl. Lipowym przy al. Okólnej

Stan zachowania:

w 2009 roku przy pomocy środków ROPWiM, Stowarzyszenia Katyń i miasta Szczecin została przeprowadzona modernizacja, wymieniono płytę główną pomnika; prace wykonał zakład kamieniarski "Hera"

Literatura:

Pomnik "Katyń", w: Encyklopedia Szczecina, tom II, red. T.Białecki, Szczecin 2000, s. 148; Cmentarz Centralny w Szczecinie. Ogromny park pochował umarłych..., praca zbiorowa pod red. M. Słomińskiego, Szczecin 2005, s. 144-145.

Pomnik Krzyż Katyński – Cmentarz Centralny, na dawnym pl. Lipowym przy al. Okólnej. Wystawiony z inicjatywy i kosztem Stowarzyszenia „Katyń”, wykonany według projektu Jakuba Lewińskiego. Poświęcony 11 listopada 1990 r. przez ks. biskupa Kazimierza Majdańskiego. – Pomnik w formie wieloelementowej kompozycji przestrzennej. Z obłożonej marmurowymi płytami podstawy, kryjącej ziemię zebraną z miejsc kaźni, wznoszą się trzy narzutowe głazy. Widnieją na nich napisy i symbole z brązu: „KOZIELSK/ OSTASZKÓW/ STAROBIELSK”, „ZAGINIENI” oraz Order Virtuti Militari, którym pośmiertnie odznaczono pomordowanych. Ponad nimi góruje kilkumetrowy krzyż, stylizowany na Krzyż Virtuti Militari, oblicowany, odbijającą światło, blachą. Miejsce skrzyżowania ramion akcentuje orzełek wojskowy siedzący na przestrzelonej od wewnątrz tarczy amazonek. Na ramionach krzyża napis: „KATYŃ 1940”, u podstawy umieszczona przewiązka ze sznura, przypominająca o skrępowaniu więźniów w trakcie egzekucji. Za krzyżem widoczny murek uformowany w łuk z marmurowymi tablicami, do których przytwierdzono metalowe tabliczki z nazwami obozów oraz nazwiskami pomordowanych, których rodziny mieszkają w Szczecinie. Ponadto od frontu, po obu stronach podejścia do pomnika, ułożone dwa kamienie, do których przymocowano trzy metalowe tablice. Na pierwszej (z lewej strony) widoczny napis: „TABLICA UFUNDOWANA W 60 ROCZNICĘ/ ODNALEZIENIA GROBÓW KATYŃSKICH/ 1943-2003/ 13.04.1943 – NIEMCY OBCIĄŻAJĄ WINĄ ZSRR./ 15.04.1943 – ZSRR ZAPRZECZA I WSKAZUJE/ NIEMCÓW JAKO SPRAWCÓW ZBRODNI./ POMIMO UJAWNIENIA DOKUMENTÓW SOWIECKICH, ŚWIADCZĄCYCH NIEZBICIE O WINIE ZSRR, DO DNIA DZISIEJSZEGO NIKT NIE ZOSTAŁ/ OSĄDZONY A ZBRODNIA NAD ZBRODNIAMI/ JEST NADAL PRZEDMIOTEM MANIPULACJI/ RODZINY”. Na drugiej (z prawej strony): „KATYŃ 1940/ W 1939R ARMIA CZERWONA WZIĘŁA DO NIEWOLI/ OK. 250000 POLSKICH JEŃCÓW. OKOŁO 15500/ OFICERÓW ZAWODOWYCH I REZERWY WOJSKA/ POLSKIEGO, KOP. STRAŻY GRANICZNEJ ORAZ/ FUNKCJONARIUSZY PP. UMIESZCZONO W OBOZACH:/ KOZIELSK, OSTASZKÓW, STAROBIELSK./ W KWIETNIU I MAJU 1940R ZOSTALI ZAMORDOWANI/ PRZEZ NKWD I POGRZEBANI W DOŁACH ŚMIERCI/ W KATYNIU, MIEDNOJE I CHARKOWIE/ SYMBOLICZNE TABLICZKI UPAMIETNIAJĄ/ JEŃCÓW Z RODZIN STOWARZYSZENIA „KATYŃ”/ W SZCZECINIE”. Na trzeciej (z prawej strony): „W ŚWIETLE UJAWNIONYCH OSTATNIO DOKUMENTÓW,/ NA PODSTAWIE DECYZJI BIURA POLITYCZNEGO WKP (b)/ i NACZELNYCH WŁADZ PAŃSTWOWYCH ZSRR Z 5 MARCA 1940 ROKU/ ZOSTAŁO ZAMORDOWANYCH 21.857 OSÓB:/ † 4.421 W KATYNIU/ † 6.311 W MIEDNOJE/ † 3.820 W CHARKOWIE/ † 3.435 W NIEZNANYCH DOTYCHCZAS WIĘZIENIACH I OBOZACH UKRAINY/ † 3.870 W NIEZNANYCH DOTYCHCZAS WIĘZIENIACH I OBOZACH BIAŁORUSI/ SZCZECIN, 5 MARZEC 1996 ROK”. Obiekt utrzymany w dobrym stanie, pod stałą opieką służb cmentarnych.

Pokaż obiekt w serwisie Geoportalu m. Szczecin